Wie in gesprek is met Roland Kahn kan rekenen op opvallende uitspraken. Ons koningshuis? Tuig. Een quotum om diversiteit in de boardroom te bevorderen? Stom. Sylvana Simons? Niet te redden. Onder de branie van de Amsterdamse straatvechter schuilt echter ook het kind dat zich koste wat kost ontworstelde aan het noodlot dat zijn voorouders trof. “Ik wilde mijn eigen lot bepalen, onafhankelijk zijn. Er kan zomaar iemand opstaan die zegt: jij past niet meer in onze visie." 

Kultur fun lernen
“Twee studenten komen bij hun rabbijn. De ene vertelt een verhaal om zijn punt te bewijzen, waarop de rabbijn zegt: ‘Je hebt gelijk.’ De andere student gaat er tegenin: ‘Ja, maar…’ De rabbijn geeft ook hem gelijk. Een derde student vraagt verbaasd: ‘Ze kunnen toch niet allebei gelijk hebben?!’ De rabbijn zegt: ‘Jij hebt ook gelijk.’

De discussiecultuur is een wezenlijk onderdeel van de joodse cultuur. We zijn een lerende gemeenschap. Het is niet voor niets dat er zoveel joodse wetenschappers Nobelprijzen hebben gewonnen. Dat is te danken aan de kultur fun lernen, zoals dat in het Jiddisch heet.”

Goed, beter, best
“Kijk minimaal drie keer naar wat je doet. Is het goed? Kan het beter? Is dit het beste wat ik kan? Met die levenshouding heb ik mezelf altijd uitgedaagd tot leren en excelleren. Daarom vind ik een quotum voor meer diversiteit in boardrooms ook zo stom. Daarmee creëer je juist middelmatigheid, want dan zet je mensen geforceerd op een positie waarvoor ze helemaal niet geschikt zijn.”

Joodse wortels
“Ik kom uit een joods middenstandsgezin. Beide families waren als ondernemers actief in stoffen en confectie. Mijn vader en moeder zaten allebei ondergedoken met hun ouders, mijn grootouders dus. De overgrote meerderheid van de familie is echter opgepakt en vermoord. Als ik nu die wappies corona zie vergelijken met de oorlog, denk ik: hoe kunnen mensen zó dom zijn? Dat is ronduit gevaarlijk.”

Dreiging
“Als bijna al je naasten dood zijn, doet dat wat met je. De Tweede Wereldoorlog was altijd aanwezig op de achtergrond van ons gezin. Het bepaalde mijn wereldbeeld en dat van mijn jongere broertje. Altijd was er die dreiging van de vijandige buitenwereld die ons een paar jaar eerder had geprobeerd te vermoorden. We realiseerden ons: van laag tot hoog, de overheid is een gevaar. De gemiddelde politieman verraadde graag een jood als hij daarmee een paar extra guldens kon verdienen.
 

Is het goed? Kan het beter? Is dit het beste wat ik kan?

En dan ons koningshuis. Koningin Wilhelmina was antisemitisch, prins Bernhard kwam uit een nazinest, prins Claus zat bij de Hitlerjugend, de schoonvader van onze huidige koning werkte voor een regime dat andersdenkenden uit een vliegtuig kieperde. Koningshuizen stammen af van roofridders. We kleden het allemaal wat leuker aan, maar in feite is het nog steeds tuig.”

Overlevingsmechanismen
"Bijna alle familieleden die de Holocaust hadden overleefd, werden atheïst. Een overlevingsmechanisme, ja. Ik werd opgevoed in een mengvorm waarin we wisten wat er gebeurd was, maar tegelijkertijd deden we alsof we niet bij die groep hoorden die zo zwaar geleden had. Toch heb ik goede herinneringen aan mijn jeugd. Mijn vader werkte voor zijn schoonvader die een damesconfectiebedrijf had in Amsterdam. Mijn opa nam me mee naar musea, met mijn vader ging ik naar het Concertgebouw. We waren niet overdreven rijk, maar geld was geen issue.”

Gered door retail
“Ook een deel van mijn generatie is zwaar beschadigd door wat hun voorouders is overkomen. Mijn jongste neef belandde in een inrichting, ook mijn broertje worstelde een tijd met het leven. Ik heb geboft, ik ben er eigenlijk het beste uitgekomen. Dat ik hier nu zo zit komt doordat ik veel passie had en al jong een droom had: een eigen winkelketen runnen. De retail heeft me gered, zou je kunnen zeggen.”

Recalcitrant 
“Of ik van drie scholen ben afgestuurd? Dat is niet helemaal waar, maar ik vind het wel een mooi verhaal. Wat wel klopt: ik paste niet in het schoolsysteem, ik was te recalcitrant. Weet je wat het probleem is van het Nederlandse onderwijssysteem? Als je bovenmatig intuïtief of bovenmatig intelligent bent, dan werkt ons middelmatige systeem niet voor je.”

Bergafwaarts
“Toen ik op de middelbare school zat overleed mijn grootvader. Opa was een dominante man. Mijn vader had inmiddels de leiding over het damesconfectiebedrijf, maar hij was niet zo’n goede zakenman. Hij was een fantast. Hij was bijvoorbeeld aan een oor doof als gevolg van marteling door de nazi’s, beweerde hij. Volgens oma zat doofheid echter gewoon in de familie. Hoe dan ook, toen opa wegviel raakte mijn vader stuurloos. Twee jaar later was de zaak failliet. Opa’s dood betekende ook het einde van het toch al wankele huwelijk van mijn ouders. Met mijn vader ging het steeds verder bergafwaarts: zaak weg, vrouw weg, verkeerde vrienden. Hij verdween uit beeld.”

De droom
“Na de scheiding moesten we ineens over geld nadenken. Ik zat inmiddels op het elitaire Amsterdams Lyceum – school numero 2 – en ik dacht: ‘Zou het niet fantastisch zijn als er een winkel is waar tieners voor weinig geld hippe kleding kunnen kopen?’ Destijds was er geen echte tienerformule, zoals een H&M. Ik kreeg een baantje in een winkel aan de Nieuwendijk en wist gelijk dat dit het was voor mij. Op mijn zeventiende kon ik aan de slag bij de Bijenkorf. Ik had het daar ongelooflijk naar mijn zin, maar die droom van een eigen zaak liet me niet los.”
 

‘Ik kom uit een goede ondernemersfamilie en what the fuck, ik laat zien dat we dat nog steeds zijn’

De Bijenkorf
“Pas bij de Bijenkorf merkte ik dat ik theoretische kennis miste. In de avonduren studeerde ik economie en marketing. Overdag leerde ik razendsnel de kneepjes van het vak in de praktijk, ik zoog de kennis van de mensen om mij heen op. Ik heb als voordeel dat ik een autodidact ben, ik hoef iets maar te zien en ik kan het. Toen ik 23 jaar was kreeg ik het aanbod om een van de jongste inkopers ooit bij de Bijenkorf te worden. Het is now or never, dacht ik. Ik begon mijn eigen winkel.”

Sleutelmoment
“’Moet je dat wel doen, voor je het weet ben je inkoopmanager bij de Bijenkorf’, zeiden mensen om me heen. Maar voor mij werkt het beter om een kleine baas te zijn dan een grote knecht. Voor je het weet is er iemand die besluit: jij past niet meer in onze huidige strategie of visie. Ik wilde zelfstandig zijn, mijn eigen lot bepalen.”

Vergeving
“In 1976 opende ik de eerste winkel van Privé, een damesmodeboetiek. Een paar weken later stond mijn vader ineens middenin de winkel. ‘Wat geweldig!’ riep hij theatraal uit. We hadden elkaar zeven jaar niet gezien. Hoe ik het vond dat hij onverwacht voor mijn neus stond? Dat weet ik niet meer. Lange tijd koesterde ik wrok omdat hij ons gezin in de steek had gelaten. Inmiddels zie ik hem als het slachtoffer van zijn omstandigheden. Naarmate ik volwassener werd ontdekte ik de kracht van vergeving. Al was het alleen maar voor mezelf, ik wil niet in het negatieve blijven hangen.” 

Coolcat
“Drie jaar later was de opening van de eerste Coolcat-winkel een feit: een tienerformule met fun, fashion and trends at better prices than other brands. Door mijn thuissituatie wist ik heel goed hoe belangrijk geld verdienen is. En ik had een eergevoel: ik kom uit een familie van goede ondernemers en what the fuck, ik ga laten zien dat we dat nog steeds zijn. Het feit dat mijn vader het niet goed gedaan had, was absoluut een omgekeerde motivatie.

Dus dat ik genoeg geld had voor een voorraad van slechts drie weken, maakte dat ik de spullen verkocht binnen de periode dat ik ze moest betalen. Ik zat overal bovenop, kocht alles zelf in, wist precies wat mijn voorraad was. Ik werkte tachtig uur per week, maar het lukte.”

De klant aanvoelen 
“Mijn kracht was dat ik wist wat mijn klanten wilden. Ik kan goed relaten met kinderen en tieners doordat ik het kind in mezelf goed heb bewaard. Ik ben nieuwsgierig, recalcitrant, enthousiast en extreem extravert, allemaal eigenschappen die ik waardeer in kinderen. Mijn levenspartner Cherry Ann is 35 jaar jonger en twijfelde eerst of onze relatie wel zou slagen. Nu zegt ze: ‘Jij bent een groter kind dan ik.’”

Kinderen
“Coolcat was het eerste kindje van mijn toenmalige vrouw en mij. Onze kinderen, een jongenstweeling en een dochter, werden geboren toen we al behoorlijk succesvol waren. We hadden een fantastisch leven: we reisden veel, ik was inmiddels miljonair. Vanaf het moment dat ik voor mezelf begon was mijn leven een staccato van mooie zakelijke ervaringen en momenten. Maar als ik een dag kon overdoen, dan zou er weer een kind geboren worden. Dat waren misschien wel de mooiste dagen van mijn leven.”

Jaap Kroonenberg
“Begin jaren ’80 ging Coolcat bijna failliet. Mede dankzij de adviezen van vastgoedmagnaat Jaap Kroonenberg kon ik het tij keren. ‘Jongen, luister’, zei hij altijd. ‘Te veel betalen en te weinig vragen is geestelijke luiheid. Als je niet voor elke cent knokt ben je het geld ook niet waard.’ Jaap was een rauwe koopman. Ook een beetje een boef, maar wel een mooie boef. Ik leerde: durf om hulp te vragen, denk na over de adviezen en pas ze dan ook toe. Doen, doen, doen.”

Fortuin
“Ik bleek goed te zijn in vastgoed kopen en in investeren. Onze familie werd heel gefortuneerd. Vooral vanuit liefde en levensplezier, maar het is ook heerlijk om financieel onafhankelijk te zijn. Twee van mijn kinderen hebben in Amerika gestudeerd, dat was mijn best bestede geld. Het is geweldig als je je kinderen zo’n ervaring kunt bieden.”

Jaco Scheffers
“Jaco en ik ontmoetten elkaar in 1999. Hij was verantwoordelijk voor de verkoop van een aantal ketens van Vendex-KBB, waaronder Amici. Coolcat telde toen 65 winkels en Amici had er honderd. Ik wilde Amici wel hebben. De onderhandelingen verliepen echter stroef. Jaco rapporteerde aan Marcel Smits en Smits vond dat het te lang duurde. Hij belde me op in het weekend en we maakten de deal in vijf minuten rond, voor meer dan een miljoen minder dan Jaco wilde krijgen. Toen Jaco na het weekend bij me kwam, zei ik dat we een deal had den. ‘Nee hoor’, zei Jaco. ‘Je hebt een deal gesloten met mijn baas, maar niet met mij.’

Ik stormde woedend mijn kamer uit. Jaco ging de krant lezen, met het idee: ik zit in zíjn kamer, hij zal zo wel terugkomen. Uiteindelijk heeft hij nog tónnen binnengesleept voor Vendex-KBB. Iemand die zo als een leeuw knokt moet niet tegen me werken, maar met me werken, dacht ik. Tweeënhalf jaar later werd hij partner. Ik waardeer zijn enorme eerlijkheid en rechtvaardigheidsgevoel. Hij wijkt voor niks en niemand. Jaco is een cadeautje.”

Verjongingskuur
“Sinds 2013 doe ik een verjongingskuur onder leiding van de Amerikaanse arts Mike Carragher. Tijdens een standaard check in 2018 in de kliniek in Los Angeles ontdekte men een gekke moedervlek op mijn been. Het dringende advies was: laat je zo snel mogelijk onderzoeken.”

Kanker
“Melanoomkanker, met meer dan vijftig procent kans op overlijden – dat was de diagnose. Ik leerde: als je niet gezond bent zijn alle andere zaken compleet onbelangrijk. Hoeveel ik ook van mijn zaak hield, hoeveel ik ook om mijn mensen gaf: ik moest eerst voor mezelf zorgen. Ik focuste me actief op mijn herstel. Intussen namen mijn kinderen steeds meer verantwoordelijkheden over.

Na ongeveer een jaar was ik schoon en ik ben sinds drie maanden van de medicatie af. Mijn lichaam was behoorlijk afgebroken van de behandeling, maar ik sport weer veel, doe aan yoga. Ondanks de slechte prognose was ik geen seconde bang om dood te gaan. Alleen vind ik het hier nog veel te leuk, er zijn een heleboel redenen waarom ik honderd jaar word.”

Moeder
“De levenslust heb ik met de paplepel ingekregen van mijn moeder. Een bijzonder mens: heel eigenzinnig en uitgesproken, met een geweldig gevoel voor humor, sportief. Ze leerde op haar 65e nog snowboarden, stond tot haar 80e op de waterski’s. Ze kon ook goed drinken en dan werd ze baldadig. ‘Kijk eens wat ik kan?’ riep ze dan. Maakte ze ineens een spagaat op de vloer van een restaurant. Ze overleed vorig jaar, een week na mijn verjaardag. Een attaque. Hersendood. Het was snel over, eigenlijk een prachtige dood. Ik gun haar de vrijheid, maar ik mis haar.”

Faillissement
“In de periode waarin ik knokte tegen de kanker ging het met Coolcat verder bergafwaarts. Mijn commissarissen waarschuwden me, mijn kinderen waarschuwden me, maar ik geloofde zó in die droom. Ik pompte er ieder jaar miljoenen bij, op een gegeven moment stond ik ook privé garant voor de banklening. Pas toen mijn bankvrienden zeiden dat ze de stekker eruit trokken, realiseerde ik me dat het einde verhaal was. In maart 2019 vroegen we het faillissement aan.”
 

‘Ik leerde: als je niet gezond bent zijn alle andere zaken compleet onbelangrijk’

Vertrouwen
“Het faillissement voelde als een enorme vernedering. Coolcat, mijn eerste kindje, door mijn eigen schuld, ten onder. Ik had niet genoeg opgelet. En ik heb de toenmalige ceo te lang met verhalen laten wegkomen. Jaco’s en mijn grootste zwakte is dat we te veel vertrouwen hebben in mensen. Maar: ik ga liever tien keer op mijn bek dan dat ik het vertrouwen in mensen verlies.”

Doorgaan
“Nee, ik heb in die periode niet teruggedacht aan mijn vader, die ook een faillissement moest verwerken. Hij was een fantast, ik ben een realist en een optimist. Ik zie het nu ook niet meer als een vernedering. Dingen gebeuren, ze gaan goed of niet goed, je staat op, leert ervan en gaat weer door.”

Leiding
“Ik heb de leiding per 1 januari dit jaar officieel overgedragen aan mijn zoons en Jaco. Ik ben luid, maar mijn zoons zijn beschaafd en bescheiden – hebben ze van hun moeder. We hebben drie keer per week contact en dan moeten we de rollen goed verdelen. We zijn alle drie namelijk extreem dominant, hebben heftige discussies. Als ik zeker weet dat ik gelijk heb ben ik een drammer.”

Consigliere
“Ik heb lang eerste viool gespeeld, te lang. Mijn droom is nu om de droom van mijn kinderen waar te maken. Als consigliere kan ik dat doen. Ik ben betrokken, geef advies en denk mee, maar mijn zoons zijn in charge. En ze bewaken hun terrein goed. ‘Pap, ga jij het doen, of wij?’ vragen ze soms. Ik ben zo gewend om de lead te nemen, dat moet er nog even uitslijten.”

Kennis doorgeven
“Ik heb 52 jaar werkervaring en 45 jaar ervaring als zelfstandig ondernemer. Die enorme schat aan kennis wil ik delen. Bijvoorbeeld over het belang van een lage actuele voorraad, wat de absolute succesfactor is geweest voor mijn onderneming. Nick en Tom Scheffers, de zoons van Jaco, hebben mijn inzichten gekoppeld aan een programma dat via AI de voorraad optimaliseert. Met Thunderstock hebben we de voorraad van America Today met veertig procent kunnen verlagen. En het aantal gemiste verkopen is gehalveerd.

Ik vind het zo mooi dat mijn kennis, die ik met vallen en opstaan heb opgedaan, door de volgende generatie met de kennis en tools van nu, een wezenlijk verschil kan maken. Ik wil iedere dag opnieuw iets nalaten, iets toevoegen aan het leven van anderen.”

Gaby
“Ik was 24 jaar getrouwd met Gaby, de moeder van mijn kinderen. Ze is erg creatief en heeft een enorme rol gespeeld bij de ontwikkeling van het Coolcat-concept. We waren lange tijd elkaars maatje, maar groeiden uit elkaar. ‘Tot de dood u scheidt’ werkte vroeger misschien, toen mensen tussen hun veertigste en zestigste dood gingen. In de meeste gevallen is een relatie niet gemaakt om honderd jaar samen te zijn.”
 

‘Als ik zeker weet dat ik gelijk heb ben ik een drammer’

Vrouwen I
“Na mijn scheiding was ik lange tijd zoekende. Ik had drie langere relaties die stuk voor stuk mislukten. Zo had ik drie heftige tropenjaren met Sylvana Simons, dat was vaker uit dan aan. Inmiddels weet de hele wereld hoe gestoord ze is, maar ik dacht dat ik dat met mijn liefde kon fiksen. Zij is niet te redden. Ik vind het ook heel bijzonder dat ze die partij DENK en BIJ1 heeft genoemd. Dat had beter DENKNIET en UitElkaar kunnen zijn.”

Vrouwen II
“Ik ben een enorme liefhebber van vrouwen. Op een gegeven moment had ik een heel harem. Het was spannend, het was geil, excusez le mot, maar ik miste dat zielsverwantschap wat ik kende van mijn eerste vrouw. Ik wilde weer een soulmate.”

Cherry Ann
“Toen ik haar voor de eerste keer zag, boeide ze me gelijk. Cherry Ann heeft een bepaalde energie die me als een magneet aantrekt. Ik vroeg haar mee uit eten, maar ze vertrok de volgende dag naar Tokio. We wisselden telefoonnummers uit en we appten elkaar vervolgens dagelijks. Ik ben amateurastroloog en ik besloot haar sterren uit te zoeken. Van wat ik ontdekte werd ik al heel gelukkig. Vlak daarvoor had ik namelijk een lijst gemaakt met mijn valkuilen en wat voor vrouw goed bij mij past. Ik wilde voorkomen dat ik wéér op de verkeerde vrouw zou vallen.

Wat ik nodig heb? Iemand die economisch zelfstandig is, tegengas kan geven, mijn bizarre gevoel voor humor begrijpt en spiritueel is. Na haar reis gingen we eten en op de terugweg dacht ik: dit is ze. Ik heb haar diezelf de avond gevraagd of ze mijn meisje wilde worden. ‘Jij loopt hard van stapel’, zei ze. Een paar weken later was het zover. We zijn nu twee jaar samen, ze is echt mijn levenspartner.”

Baby
“Cherry Ann wilde alleenstaande moeder worden, omdat ze de juiste man niet kon vinden. Ik wil graag met haar een gezin beginnen, haar droom waarmaken. Ik heb een sterilisatie gehad dus we hebben er wat hulp bij nodig, maar we gaan ervoor. Ik realiseer me dat ik 69 jaar ben. Maar Picasso was 85 jaar toen hij vader werd, het is niet onmogelijk.

Ik maak me er niet zoveel zorgen over: er zijn kinderen die hun vader nooit zien en die ook goed terechtkomen. Ik zie het zo: als ik negentig jaar word, heb ik nog twintig jaar een kind. Als ik honderd word, zoals ik nastreef, maak ik dertig jaar mee. En dat worden dan zeer intensieve jaren, met veel quality time. Ik heb nu geen werkweken van tachtig uur meer. Goed vaderschap is volgens mij niet zozeer het meemaken van allerlei mijlpalen, maar een goed voorbeeld geven. Kinderen doen niet wat je zegt, ze doen wat je doet.”

Spiritualiteit
“Ik ben trots op mijn joodse wortels, maar ik heb niks met de religie. Er is een groot verschil tussen religie en spiritualiteit. Religie stopt je in een doos, met allerlei regeltjes en een angstsysteem. ‘Pas op, anders kom je niet in de hemel.’ Spiritualiteit houdt je vrij.

Ik ben de afgelopen jaren intensief bezig met kabbala (een vorm van joodse mystiek, red.) en pak ook elementen uit de islam, het hindoeïsme en boeddhisme. Zodra een spirituele stroming te veel naar religie neigt, haak ik af. Ik trek de grens waar anderen in hun vrijheid of levens geluk worden aangetast.”

Geloof versus wetenschap
“Het is nog niet bewezen, maar ik denk dat er een verschil is tussen ziel en lichaam en fysieke en spirituele aanwezigheid. Ik geloof dat we levensreizen maken waarin we leren, totdat we verlicht zijn. Dat zou betekenen dat reïncarnatie mogelijk is. Ik zeg erbij: vanuit mijn rationele geest weet ik het niet zeker. Maar het is een verhaal waar ik wat aan heb, het geeft me houvast. Als reïncarnatie bestaat, kom ik graag terug als vrouw. Vrouwen zijn zoveel intuïtiever, ze kunnen veel dingen beter dan mannen.”

De dood
“Vanuit de kabbala is het moment waarop je uit je lichaam treedt een feestmoment. Je hebt een mooie reis gemaakt en je laat je lichaam met zijn beperkingen los. De dood is een bevrijding. Als ik doodga moeten mijn nabestaanden een feest geven. Zie het als de volgende stap in mijn reis.

Ik heb met Cherry Ann een aantal dingen afgesproken waaraan ze me kan herkennen als ik haar opzoek terwijl ik uit mijn lichaam ben. Zoals wat? Dat houd ik tussen ons.”
 

‘Er zijn heel veel redenen waarom ik honderd jaar word’

Succes
“Mensen zeggen weleens dat succes afhangt van je postcode. Dat is maar ten dele waar. Mijn broer en ik komen uit hetzelf de nest, maar onze levenspaden zien er heel anders uit. Kun je het negatieve ombuigen tot iets positiefs? Dan wordt het een succes. Blijf je hangen in het negativisme? Dan wordt het een failure. Ik heb het levende bewijs hiervan gezien bij mijn grootvader en vader. Ik gun iedereen wat ik heb, maar tenzij je veel intelligenter bent of beter kunt organiseren dan ik, zul je ook tachtig uur per week moeten werken. Ik had die drive. Veel mensen hebben die drive niet. Dan moeten ze ook niet zeiken.”

Arrogantie versus zelfbewustheid
“Ik ben best nederig maar ook zelfbewust. Die combinatie begrijpen niet veel mensen. Wie mij niet zo goed kent denkt al snel dat ik arrogant ben. Maar ik ben van mezelf overtuigd, ik heb het ook bewezen. Op mijn top had ik zesduizend man in dienst en ik ben met niks begonnen, ik heb overal voor geknokt. Ik vind dat ik daar best trots op mag zijn. Nou, dat ben ik dus ook.”