Was 2012 al goed voor een recordaantal faillissementen, dit jaar gaat de detailhandel daar nog eens dik overheen. Volgens de laatste cijfers van het CBS ging in 2013 twintig procent meer winkelbedrijven op de fles dan gedurende het voorgaande 'topjaar'.
De grootste klappen vallen in de fashionsector. Ruim een derde van alle faillissementen in de retail worden in die branche uitgesproken. Bandolera en Schoenenreus gaven daar aan het begin van het jaar al het verkeerde startsein voor. De schoenenformule moest al dan niet noodgedwongen afscheid nemen van 65 winkels en vijfhonderd werknemers. Al snel volgde een veelvuldig bekritiseerde doorstart in afgeslankte vorm. In strijd met de wet, stelde vakbond FNV Bondgenoten. "Wij hebben vernomen dat vooral het duurdere personeel de laan uit wordt gestuurd", aldus bestuurder Ron Peters. Een speciale stichting onderzoekt of er inderdaad sprake was van een 'koude sanering'. Andere fashionretailers die ondanks een recent faillissement nog niet uit het straatbeeld zijn verdwenen zijn onder meer Steppin' Out, Marlies Dekkers, Skooter en Strictly. Met Bandolera en Geddes & Gillmore liep het minder goed af, terwijl ook de vooruitzichten voor Henk.nl slecht zijn.
Winkeliers gaan vooral gebukt onder hoge winkelhuren, weet retaildeskundige Carel Bikkers. Waar de waarde van vastgoed is gedaald en ook de omzet en winst van winkeliers teruglopen, zijn de huren gedurende de crisis gelijk gebleven. Wanneer vastgoedeigenaren vasthouden aan contracten die enkele jaren geleden zijn afgesloten, zorgt dat volgens hem voor een probleemsituatie. Met de hoge huren bepalen zij namelijk grotendeels de winstgevendheid van winkeliers. Steeds meer retailers vragen volgens ABN AMRO dan ook om huurverlaging. Op B- en C-locaties proberen zij soms een korting van dertig tot veertig procent te bewerkstelligen. Ook Free Record Shop vroeg, al voor het faillissement, om een kwart minder huur. Uiteindelijk maakte de winkelketen een doorstart in winkelpanden waarvan particuliere eigenaren openstonden voor een huurverlaging.
Naast fashionretailers hebben ook doe-het-zelfzaken en winkels in consumentenelektronica het lastig. In het derde kwartaal zag die laatste branche de omzet nog met twintig procent teruglopen. Elektronicaketen Block was toen al uit zijn lijden verlost. Net als iCentre en Harense Smid vroeg het winkelbedrijf afgelopen juni een faillissement aan. Waar BAS Group de Apple-reseller overnam en Harense Smid binnen 24 uur werd ondergebracht bij Mikro-Electro, was er geen concrete interesse in de twintig winkels van Block.
Een gevolg van het groeiende aantal faillissementen is een oplopende winkelleegstand, vooral in krimpgebieden. In een kwart van de gemeenten neemt de leegstand toe, terwijl in 135 van de ruim vierhonderd gemeenten sprake is van 'structurele leegstand'. 2013 is echter ook het jaar dat de winkelleegstand de A-locatie bereikt. Vooral op goede locaties buiten de vier grootste steden van Nederland duurt het steeds langer voordat een leeggekomen pand een nieuwe huurder krijgt. Winkelbedrijven als Primark, H&M, Inditex, Action en Jysk springen maar wat graag op die extra ruimte in, constateert vastgoedadviseur CBRE.
Het recordaantal faillissementen brengt ook de creativiteit van winkelketens naar boven. Eerder in deze reeks werd bijvoorbeeld de pre-packregeling al aangehaald, waarbij een stille bewindvoerder al voor een naderend faillissement op vertrouwensbasis werkt aan een overlevingsplan. Harense Smid, Marlies Dekkers en Schoenenreus profiteerden van deze constructie door een snelle doorstart te bewerkstelligen. Free Record Shop doorliep wel de gebruikelijke procedure, maar kwam bij het tweede faillissement voor de Belgische tak met een andere creatieve oplossing. Om de potentiële investeerder Hilco kennis te laten maken met de winkelketen en de voorraad gedurende december op orde te hebben, mag de Britse investeringsmaatschappij deze maand proefdraaien met Free Record Shop. Daarmee wordt een definitieve sluiting uitgesteld, terwijl ook andere geïnteresseerde partijen nog de tijd krijgen een mogelijke overname te bestuderen.
De vraag is welke nieuwe originele varianten de retail komend jaar te wachten staan. Ook in 2014 blijft het aantal faillissementen naar verwachting van ING namelijk op een hoog niveau. Waar het totale aantal faillissementen in het bedrijfsleven terugloopt, vormt de detailhandel een uitzondering. Enerzijds omdat de particuliere consumptie ook komend jaar nog afneemt, anderzijds als gevolg van de al jaren durende malaise in de detailhandel. "Ook dat gaat komend jaar zijn weerslag hebben", denkt sectoreconoom Rico Luman.
Reacties 0