'Veel winkelgebieden in grijze middenmoot'

De onderlinge verschillen tussen veel kernwinkelgebieden in Nederland zijn zo klein dat ze een grote grijze middenmoot vormen. Daardoor zijn er kansen om met ‘quickwins’ afstand te nemen, stelt adviesbureau Goudappel Coffeng uit onderzoek naar honderd kernwinkelgebieden. 

Goudappel Coffeng heeft de sterkten en zwakten van de kernwinkelgebieden in beeld gebracht door de plaatsen te beoordelen aan de hand van databronnen en expertschattingen. Elk winkelgebied kreeg daarbij een vitaliteitsprofiel op basis van de dimensies demografische ontwikkelingen, winkelaanbod, ruimtelijke kwaliteit en bereikbaarheid.

Opvallende uitkomst is volgens het adviesbureau de breedte van het middenveld. Veel steden hebben een grijs en partieel profiel, wat betekent dat ze goed scoren op een deel van de ‘drivers’, maar kwetsbaar zijn op andere. Juist die steden kunnen daardoor veel en snel winst behalen door zich te verbeteren in de ruimtelijke kwaliteit, het voorzieningenaanbod of de bereikbaarheid.

Amsterdam, 's-Hertogenbosch, Leeuwarden, Maastricht en Utrecht zijn voorbeelden van sterke binnensteden. Dat zijn volgens het bureau vaak grote steden met een compact centrum, diversiteit aan aanbod en een aantrekkelijke openbare ruimte. Plaatsen met een lastige demo- en geografische positie als Stadskanaal, Terneuzen en Kerkrade scoren minder, terwijl kwetsbare centra zijn in dichtbevolkte of zelfs groeiende regio’s. Voorbeelden daarvan zijn Nieuwegein, Valkenswaard en Zwijndrecht.

Teruglopende vitaliteit ligt nooit aan één ding, stelt adviseur ruimtelijke economie Guido Scheerder. Het vitaliteitsprofiel geeft volgens hem aan in welke richting de centra moeten bewegen. “Zo moet Almelo werken aan een compacter centrum met ruimtelijke kwaliteit en kampt Capelle aan de IJssel vooral met het 'hoe onderscheid ik mij van de grote buurmannen'-vraagstuk.”

Almelo en Capelle aan de IJssel staan in de top tien meest kwetsbare centra van Nederland. Goudappel Coffeng adviseert zulke steden voortaan om ‘vooruit te verdedigen’ door keuzes te maken. Zo kunnen ze big data-technieken inzetten om bestaande aannames te valideren en tot eyeopeners te komen. Daarnaast moeten morrende winkeliers geen lagere parkeertarieven beloofd worden, maar moet er gewerkt worden aan ‘gemeenschappelijke ambities, begrip voor de wetmatigheden en een gezamenlijk interventieplan’.

Top tien vitale en kwetsbare kernwinkelgebieden