Door Amnon Vogel
Redactie RetailWatching

Plotseling is de Zwolse boekhandel Waanders in De Broeren landelijk nieuws. Op last van de rechter mag de retailer geen flessen wijn meer verkopen bij zijn boeken. “Bezopen”, vat eigenaar Wim Waanders de affaire treffend samen. Hij laat het er niet bij zitten, en zint op plannen om zijn winkel 'geschikt' te maken voor wijnverkoop.

Ongewild is Waanders in De Broeren een beetje het middelpunt van de blurringdiscussie geworden. En dat terwijl het concept daar volgens Waanders zelf niet eens echt onder valt. Anders dan het wijntje bij de kapper of het biertje in de herenmodezaak, geeft Waanders geen gratis drankje voor directe consumptie, maar verkoopt het wijn in gesloten flessen. Niettemin richtte de SlijtersUnie zijn pijlen ook op de Zwolse boekhandel, en met succes. De flessen wijn verdwijnen op korte termijn uit de winkel. Vanavond drinkt Waanders de ‘laatste flessen’ samen met zijn collega’s op, om de affaire op een ‘ludieke manier’ af te sluiten.

Het bedrijf van de familie Waanders heeft in zijn 180-jarige geschiedenis een lang leven als uitgeverij achter de rug, en niet zozeer als retailer. Toen Wim Waanders drie jaar geleden in de oude Broerenkerk zijn boekhandel opende, wist hij dat hij met iets nieuws moest komen. “Het boekenvak verandert onder invloed van online spelers als bol.com en Amazon, maar ook door de opkomst van e-books. Ik wilde de traditionele boekenretail nieuw leven inblazen.” De filosofie van Waanders was daarbij eenvoudig. Een boekwinkel is ingedeeld in rubrieken, zoals bijvoorbeeld romans en kookboeken. “Aan die rubrieken wilde ik nevenartikelen koppelen”, zegt de eigenaar. “Zo verkopen we kookproducten bij kookboeken en een paar soorten wijn, bij boeken die daarover gaan.”

Met name voor klanten die een boek als cadeau kopen, ziet Waanders toegevoegde waarde voor een flesje wijn erbij. De boekverkoper heeft geen grote wijnafdeling, maar het extraatje past in zijn totale filosofie van verbreding van het aanbod. Bovendien misstaat het niet in de totale setting die de voormalige kerk tegenwoordig herbergt. Zo is er, naast de boekwinkel, een flinke horeca-afdeling. “Mijn dochter, die ook in de winkel werkt, heeft zelfs een slijtersdiploma”, zegt Waanders.

Archaïsch
De SlijtersUnie had er geen boodschap aan, en hoewel de gemeente Zwolle een verbod op wijnverkoop in eerste instantie niet wilde handhaven, gebood de rechter om dat toch te doen. "En dat op basis van een wet die zo archaïsch is als een deur", omschrijft Waanders. De gemeente vond het bezwaar van de SlijtersUnie maar ‘onzin’, volgens de boekenverkoper. “Die vond net als ik dat het hoorde bij onze formule, en wilde de wijnverkoop handhaven als publiekstrekker.” Toch moeten de flessen wijn nu echt de winkel uit. “Het is toch van de gekken dat de HEMA om de hoek, en V&D vroeger, het wel mogen? Want dat zijn ‘warenhuizen’, maar waar staat wat een warenhuis is?”

Op basis van jurisprudentie, CBS- en KvK-gegevens is wel degelijk iets te zeggen over wat een warenhuis is, weet ook Waanders inmiddels. Hij is er even ingedoken, omdat hij serieus kijkt naar de mogelijkheden om zijn assortiment uit te breiden, zodat ook zijn winkel volgens de regels als warenhuis kan worden beschouwd. “Het moet natuurlijk niet zo zijn dat we niet meer als boekhandel worden gezien. Maar we gaan kijken hoe we meer variëteit in het assortiment kunnen brengen. Niet eens omdat we per se wijn willen verkopen, maar omdat het bij het concept past.” Binnen enkele maanden hoopt hij uitgedokterd te hebben wat hij daar precies voor moet doen, zodat ook de wijn weer kan terugkomen.

De SlijtersUnie verloor woensdag een rechtszaak tegen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten over de blurringproef, maar kondigde direct juridische stappen tegen individuele gemeenten aan. Volgens Waanders vecht de unie een verloren oorlog. “Uiteindelijk kun je de veranderingen toch niet tegenhouden.” Begrip voor het standpunt van de branchevereniging, heeft Waanders niet. “De SlijtersUnie misbruikt de wet op economische gronden. Ze spreken over valse concurrentie, maar intussen verkopen slijters ook boeken over wijn.” De politiek zou volgens hem moeten ingrijpen door de wetgeving die ‘niet meer klopt’ aan te passen aan de huidige tijd. Tot het zover is, houdt Waanders zich netjes aan de regels, en proost hij vanavond nog één keer 'op de waanzin'.