Door Nick Möller
Redactie RetailWatching

Het was een tijdlang stil rond Marqt. De duurzame supermarktketen groeide in rap tempo naar vijftien vestigingen, maar moest vorig jaar pas op de plaats maken. Met de komst van twee nieuwe aandeelhouders gaat Marqt de volgende fase in, stelt oprichter Quirijn Bolle. Triodos Organic Growth Fund en Social Impact Ventures nemen een significant minderheidsbelang in het bedrijf en doen tegelijkertijd een kapitaalinjectie.

Het geld gaat naar de opening van nieuwe winkels en wordt in ‘marqtwerking’ gestoken. Dat staat voor ‘een duurzaam voedselsysteem, met lekkere, gezonde voeding gemaakt met zorg voor natuur, dier en mens tegen een eerlijke prijs’. Met de komst van de nieuwe aandeelhouders wordt een nieuwe dimensie aan de sociale missie van Marqt toegevoegd: de winst wordt begrensd tot maximaal drie procent van de omzet. Redenen genoeg om Quirijn Bolle om uitleg te vragen.

Waarom heeft Marqt nieuwe aandeelhouders binnengehaald?
“Het past heel goed bij de fase waarin we zitten. We hebben een eerste fase gehad waarin we het idee tot werkelijkheid hebben gebracht. Daarna hebben we de eerste paar winkels uitgebreid tot vijftien winkels, waarmee we vijf keer zo groot zijn geworden. Dat hadden we nodig om kritische massa te krijgen. Nu zitten we in de fase dat het bedrijf goed ronddraait en we de volgende stap willen zetten. Daar passen de aandeelhouders bij. Voor hen is ons governancemodel de reden om in ons te investeren. Het past heel goed bij de sociale doelstellingen die ze zelf hebben. Het is nogal wat om met elkaar overeen te komen alle winst boven de drie procent ten goede te laten komen aan het systeem, en niet aan aandeelhouders zelf. Dan heb je aandeelhouders nodig die dat begrijpen.”

Heeft Marqt het geld hard nodig?
“Geld is niet de belangrijkste reden geweest om nieuwe aandeelhouders aan boord te halen. We hebben in principe onze eigen winsten, evenals een goede bankfinanciering waar we gebruik van kunnen maken. Er is wel kapitaal verschaft zodat we nog vrijer zijn in ons handelen.”

Waarom heeft de expansie stilgelegen?
“De fase waarin we van drie naar vijftien winkels groeiden was ingrijpend. Vijftien winkels klinkt misschien niet zo spannend, maar als je vijf keer zo groot wordt heeft dat flink wat impact op je organisatie. We hebben pas op de plaats moeten maken, om te zorgen dat we op al die vijftien plekken de dingen doen die we willen doen. Met de groei en alle nieuwe mensen was focus voor ons belangrijk. Dat heeft een hoop synergie en resultaat opgeleverd. Vandaar dat we nu klaar zijn om een nieuwe groeistap te zetten.”

Waar moet ik dan aan denken?
“Ik kan nu niet een paar adressen geven waar een winkel komt, maar we kijken heel serieus naar een aantal plekken. Wat voor ons belangrijk is, is dat we vanuit onze kern groeien en niet zomaar in het wilde weg winkels openen. We zoeken logische plekken, waar klanten naar ons vragen. Kwaliteit gaat boven kwantiteit, waarbij de focus op de Randstad ligt. We proberen langzaam uit te waaieren.”

Is zestig winkels nog altijd het doel?
“Ik heb zelf nooit echt naar zulke getallen gekeken. Het wordt me meer in de mond gelegd. Is er ruimte voor zestig supermarkten, dan openen we er zestig. Is er ruimte voor honderd, dan openen we er honderd. Het gaat me er meer om dat we het zorgvuldig doen en we telkens de stap in de goede richting zetten, zodat we uiteindelijk echt een systeemverandering bewerkstelligen.”

Wat is het idee achter het begrenzen van de winst?
“Daar zijn twee redenen voor. Allereerst kunnen we klanten op die manier een eerlijke prijs garanderen. Daarnaast nemen we tot in lengte van dagen de prikkel weg dat de aandeelhouderswaarde wordt gemaximaliseerd ten koste van de rest. Je kunt altijd de kosten verlagen, mensen ontslaan of het niet zo nauw nemen met duurzaamheid om meer winst te maken. Dat is precies wat we willen voorkomen. Het geeft comfort aan onze klanten en producenten die met ons meewerken aan een duurzaam voedselsysteem.”

Hoe zijn jullie op drie procent uitgekomen?
“Dat is uiteraard arbitrair. We denken dat geen klant over de drie cent per euro valt, omdat het niet schokkend is. Bovendien hebben we ook doorgerekend wat het voor ons als bedrijf betekent, in termen als de cashflow en benodigde investeringen. Volgens mij kunnen wij met drie cent heel goed uit te voeten en de beweging groot maken door te investeren in duurzaamheid. We hebben niet veel meer nodig, maar als het minder is kan het te krap worden. Door de drie cent vast te leggen en hard te maken, kunnen we er nu onze schouders onder zetten. Het haalt de aandacht weg bij winstmaximalisatie en het prijsspel met de klant en zorgt ervoor dat we ons kunnen focussen op betere producten.”

Als de winst hoger uitvalt, gaat 25 procent naar de aandeelhouders en komt de rest ten goede aan klanten en werknemers. Betalen jullie hen dan met terugwerkende kracht uit?
“Ja, maar hoe we dat doen kan ik nog niet vertellen. Daar zijn we nu een systeem voor aan het ontwikkelen.”

Volgens Erik Does van Ekoplaza bieden grote supermarktketens biologische producten aan tegen prijzen waarvan telers niet rond kunnen komen. Daardoor dreigt de biologische sector in dezelfde ‘systeemfout’ te vervallen als de reguliere voedingssector, waarbij de laagste prijs boven kwaliteit gaat. Herkent u dat?
“Als je alsmaar focust op het optimaliseren van de winst, je omzet en marktaandeel wil winnen door prijzen steeds verder te verlagen en de druk daarvoor bij werkgelegenheid, dierwelzijn en natuur legt, dan vind ik dat je van 'te goedkoop' kunt spreken. Uiteindelijk levert het de maatschappij minder op dan je in eerste instantie als consument denkt. Het is misschien goedkoper voor de portemonnee, maar uiteindelijk komen mensen vaker zonder baan of vinden ze moeilijk een nieuwe baan. Ze hadden prima als bakker of slager kunnen werken, maar die zijn allemaal weggesneden. Of ze hadden werkzaam kunnen zijn als boer, waar er juist door die druk veel van zijn weggevallen. Dat is denk ik wat Erik Does probeerde te zeggen en wij zien dat ook. De druk die op biologische boeren wordt gezet om alleen maar de goedkoopste biologische producten te krijgen, gaat voorbij aan het duurzame, biologische gedachtegoed. Er zit een verschil tussen dit gedachtegoed en het vinkje van het keurmerk. Als iedereen het vinkje voor de laagste prijs probeert te halen zijn we niet aan een duurzaam voedselsysteem aan het bouwen.”

Wat is de impact van Marqt op het huidige systeem?
“We zijn vanaf het begin heel transparant naar klanten en producenten en hebben samen een podium voor duurzame producten gebouwd. Door de winst te begrenzen maken we de cirkel helemaal rond, omdat je als klant kunt zien hoeveel impact je hebt met de euro die je uitgeeft. Maar er moet nog veel gebeuren. De duurzame markt is nog maar een fractie van de totale markt. Daar moet verandering in komen en we nemen graag een leidende rol.”

'Marqtwerking' volgens Marqt: