In zijn meer dan twintig jaar bij bol.com waakte Huub Vermeulen (59) er vooral voor om mensen te snel te beoordelen. Dat kreeg hij mee van zijn enige echte held, zijn vader. Vandaag: deel 1 van zijn retail- en levenslessen. 

Niet breed

“Het was bij ons thuis vroeger best een struggle om de eindjes aan elkaar te knopen. Geen echte armoe hoor, maar wel: elke cent die binnenkwam een paar keer omdraaien. Als we terugkwamen van vakantie en de tv was kapot, of de wasmachine, dan was er paniek.”

Trauma 

“De ouders van mijn moeder overleden toen zij zeventien was. Vanuit Brabant zijn mijn vader en zij – ze kenden elkaar toen al – naar Limburg verhuisd omdat daar familieleden van haar waren, die hebben mijn ouders opgevangen. Je zou best kunnen zeggen dat ze haar leven lang door dat verlies getraumatiseerd is geweest. Ze leed aan depressiviteit.”

Doemsluier

“Mijn vader rolde als niet-gestudeerde jongeman in de mijnbouw en later kon hij in Breda aan de slag bij Akzo, kunstzijde maken. Productie draaien, ploegendiensten. Er was veel vrolijkheid in het gezin, natuurlijk vierden we voluit carnaval – maar daaronder zat toch vaak iets van die doemsluier. Op zijn begrafenis sprak mijn broer over het feestbeest dat mijn vader was, ik wijdde mijn speech aan zijn stille, bedachtzame kant.”

Leiderschap

“Mijn vader was de meest rechtschapen persoon op aarde. Toen ik groter werd en op stap wilde ’s nachts, sprak hij een keer woorden die een ongelooflijke indruk op me hebben gemaakt. Niet ‘je moet zo en zo laat thuis zijn’ of ‘ik wil niet dat je dit en dat doet,’ zoals mijn stapvriendjes dat meekregen. Dan stal iemand een dartbord uit een café en zei dan tegen zijn ouders: ‘Jullie hebben me dat toch niet expliciet verboden?’ 
 

Mijn vader zei tegen me: ‘Ik ga nu de nachtdienst in, ik kan je niet in de gaten houden. Maar ik ga ervan uit dat je je moeder niet zult teleurstellen en dus op tijd thuiskomt.’ Hij legde de verantwoordelijkheid bij zijn zoon. En dat, heb ik later weleens tegen het personeel van bol.com gezegd naar aanleiding van dat moment, is leiderschap.”

Mensen mixen 

“Bedrijven zijn uiteindelijk groepen mensen die iets in elkaar zetten, iets voor elkaar boksen. Wat ik als leidinggevende heb geleerd is de kwaliteiten van mensen herkennen en vandaaruit de juiste mensen bij elkaar krijgen. De mix van competenties en persoonlijkheden maakt echt het verschil, je kunt dat sturen – dat heb ik altijd het meest boeiende van mijn vak gevonden.

Daarbij, en ook dat is een les van mijn vader, kijk ik nooit naar iemands afkomst, of iemands opleiding. Mijn vader nam iedereen serieus. Ook ik probeer mensen te bezien vanuit hun persoonlijke eigenschappen. Hun wensen, ambities, ideeën en capaciteiten. Wat heeft iemand in zich?

In het begin zag ik in de distributieruimte van bol.com orderpickers rondlopen die talent hadden voor inhoudelijkere banen – die stimuleerden we dan om verder te komen. Niet altijd gelukt hoor, maar de inzet was er volop.”

Nuttig zijn 

“Als iemand vroeg hoeveel uur per week ik werkte bij bol.com, antwoordde ik gekscherend weleens: 3 uur níet. Het werk – ik was bijna 17 jaar coo en 4 jaar ceo – voelde voor mij als een betaalde hobby.

Prachtig natuurlijk, maar het is ook een valkuil: ik wilde dat al mijn werkuren nut hadden voor het bedrijf. Toen Ahold Delhaize bol.com had overgenomen belandde ik eens op zo’n verplichte ontwikkelingscursus. Daar constateerde een psycholoog: ‘Jij doet alles uit plichtsbesef: voor je kinderen, je echtgenote, je werk. Doe nou ook eens iets uit plichtsbesef voor jezelf. Anders brand je jezelf een keer op.’

Dat heb ik goed onthouden: ik ben meer tijd gaan nemen voor het gezin, een avondje niets. En ik ben gaan tennissen. Twee keer per week, met m’n maatjes. Daar kon ik geen hout van maar ik heb het tien jaar volgehouden, puur voor de ontspanning. Eerlijk is eerlijk: nietsdoen, dat kan ik niet. De calvinist in mij denkt nog altijd in nut. Voor mij ook nu geen treintje op zolder.”

Work-life

“In het jaar dat ik 58 zou worden, 2021, zou ik een besluit gaan nemen over mijn leven na bol.com. Dat heb ik jarenlang gezegd, tegen collega’s en ook thuis. Waarom dat jaar? Ik denk dat het onbewust te maken heeft met de allereerste hypotheek die ik ooit op mijn huis afsloot: die looptijd duurde tot mijn 58ste. Toen heb ik de overtuiging gekregen: dan is het klaar met betalen en werken, vanaf dan begint er iets nieuws. Gek natuurlijk want die eerste hypotheek heb ik ooit wel vervroegd afbetaald. En toch is dat idee altijd blijven hangen.”

Leven na bol.com

“Mijn vrouw en ik vieren al jarenlang oud en nieuw met een stel goede vrienden. Klokslag twaalf uur aan het begin van 2021 zei een van hen: ‘Zo, en dit jaar ga je het beslissen.’ Toen moest ik er nog om lachen.

Wat je vervolgens krijgt, is een soort wikken en wegen, een soort aarzeling. Het is mijn oudste dochter geweest die op een gegeven moment zei: ‘Papa, stop nou gewoon, dat heb je altijd gezegd.’ Dat heeft serieus de doorslag gegeven – ik weet eigenlijk niet eens of ik haar dat verteld heb.”

Vertrouwen

“Pas een paar jaar geleden kwam ik erachter dat het in organisaties precies zo werkt als wat ik van mijn vader had geleerd over mensen: als je iemand oprecht vertrouwen geeft en de verantwoordelijkheid om een klus aan te pakken krijg je dat vertrouwen terug. Dan gaan mensen niet meer voor de baas werken of – nog erger – voor allerlei papieren KPI’s, maar vanuit hun eigen, intrinsieke motivatie om het beter te doen.”

Empathie

“Toen mijn vader ziek werd heb ik het er weleens over gehad met hem. Niet sentimenteel ofzo, we zijn allebei nuchtere mannen. Maar toch: hoe kan het dat moeder eigenlijk twee mensen was? Ze was nogal eens depressief en in zichzelf gekeerd, maar toen ze leukemie kreeg – dat heeft ze tien jaar lang gehad voordat ze eraan overleed – ontwikkelde ze een enorme empathie.

In die laatste jaren was ze gewoon een heel mooi mens. Nog toen ze op haar sterfbed lag en we met het gezin afscheid namen, zei ze, in haar laatste uren, tegen mijn oudste van toen twaalf jaar: ‘Wat heb jij een mooie jurk aan.’ De ander centraal stellen, niet je eigen lijden. Een wezenlijk inzicht.”

Morgen verschijnt deel 2 op RetailTrends.nl. Huub Vermeulen vertelt daarin over het bouwen van een bedrijfscultuur, fouten maken en wat je op je grafsteen zou moeten willen.