Free Fashion, een initiatief dat duurzame mode toegankelijk maakt voor iedereen, opent morgen zijn tweede pop-up store in Amstelveen. Dat de winkel uitgerekend op Black Friday zijn deuren opent, is geen toeval. “We geven gratis tweedehands kleding weg, maar ‘verkopen’ bewustwording rondom overconsumptie van mode”, zegt mede-initiatiefnemer Dieuwertje Vorstenbosch.

De locatie in Amstelveen, die tot eind december open blijft, is niet willekeurig gekozen. “We zijn gevraagd door winkelcentrum Stadshart Amstelveen of we een pop-up store wilden openen in een leegstaand pand”, vertelt Vorstenbosch. “Ze hadden lucht gekregen van ons initiatief via social media, hadden een pand beschikbaar en wilden graag dat we in november opengingen. Black Friday leek ons een goed moment.

Het project Free Fashion, een idee van kunstenaar Lot van Os, startte twee maanden geleden in Tilburg met de opening van de eerste Free Fashion pop-up store tijdens de Tilburg Refashion Month. Samen met Vorstenbosch, tevens klimaatburgemeester van Tilburg, wilde Lot laten zien dat tweedehands mode-items net zo’n luxe en tijdloze uitstraling kunnen hebben als nieuwe kleding. En niet zonder succes: in de 7 weekenden dat de pop-up store open was, kregen bijna 13.000 kledingstukken een tweede leven. “Delen is het nieuwe kopen”, aldus Vorstenbosch.

Groeiende community

Wat in Tilburg begon als experiment is inmiddels uitgegroeid tot een soort beweging. “We begonnen met 15 tot 20 vrijwilligers, maar binnen no-time groeide dat uit tot meer dan 70 die hun steentje willen bijdragen,” zegt Vorstenbosch. Ook voor de winkel in Amstelveen staat het aantal vrijwilligers nu al op 50. En de community blijft groeien; niet alleen in het aantal vrijwilligers, maar ook in partners. Steeds meer gemeenten, vastgoedontwikkelaars en bedrijven met een focus op duurzaamheid willen aanhaken op het initiatief.

“Leegstand is natuurlijk een groot probleem in veel steden, maar voor ons is het een kans”, zegt Vorstenbosch. “Wij kunnen de ruimte tijdelijk invullen met een concept dat maatschappelijke impact heeft en tegelijkertijd een fashion vibe neerzet. Grote kringloop- en tweedehandswinkels zitten over het algemeen niet in het stadscentrum. Doordat wij tussen de Zara’s en de H&Ms zitten, bereiken we mensen die normaal gesproken alleen in fast fashion winkels shoppen.”

Tekst loopt door onder beeld

Free Fashion oprichters Dieuwertje Vorstenbosch en Lot van Os

Gelikte fashion winkel

Net als de eerste pop-up store in Tilburg is ook de winkel in Amstelveen ingericht als een stijlvolle boetiek, compleet met zorgvuldig gestylde kledingrekken. “Als we tweedehands kleding serieus willen nemen, moeten we dat ook uitstralen. Wij zijn als het ware de textielcontainer waar iedereen zijn kleding in dumpt, maar die eruitziet als een gelikte fashion winkel.”

Bij binnenkomst krijgt elke klant 3 kaartjes die ze bij de kassa kunnen inleveren. “Je wilt natuurlijk iedereen de kans geven om mooie kleding uit te zoeken, niet dat één iemand alle mooie items meeneemt”, zegt Vorstenbosch. Tegelijk worden klanten aangemoedigd om zelf kleding te doneren. “Iedereen heeft wel kleding in de kast liggen die ze niet meer dragen of waar ze op uitgekeken zijn. Vaak gaat het nog om mooie kleding, hoe zonde is het om die weg te gooien. En toch puilen de textielcontainers uit, terwijl we aan de andere kant volle bak aan het shoppen zijn.”

Door die verborgen binnenkant van de wegwerpmaatschappij zichtbaar te maken, hoopt Free Fashion een zaadje te planten. “Zodra we mensen het verhaal vertellen, zie je hen denken: misschien moeten we inderdaad meer gaan delen. Een dag later staan ze voor de deur met tassen vol kleding. Mensen worden enthousiast als ze merken hoeveel impact ze kunnen maken op een laagdrempelige manier.”

Mobiele kledingrekken

Naast de pop-up stores rijden er inmiddels ook 11 Free Fashion kledingrekken door steden als Tilburg, Groningen en Breda, “Het concept is simpel”, zegt Vorstenbosch. “Mensen kunnen aan het rek kleding ophangen, meenemen of delen met hun buren. Het mooie is dat er bij zo’n rek spontaan ontmoetingen ontstaan en mensen elkaar gaan helpen.”

De rekken zijn populair, zowel bij particulieren als gemeenten en bedrijven. Vorstenbosch: “We krijgen dagelijks aanmeldingen van mensen die een rek voor hun deur willen hebben. Het is een laagdrempelige manier om betrokken te raken bij onze missie.” In de toekomst hoopt Free Fashion nog meer van deze mobiele rekken door Nederland te verspreiden – bij voorkeur gesponsord.

Tekst loopt door onder beeld

Financieel duurzaam

Want, hoewel Free Fashion tot nu toe volledig op vrijwilligers en donaties draait, kijkt het team naar manieren om het concept ook financieel duurzaam te maken. “Laat ik voorop stellen dat we dit nooit zijn gestart om er geld mee te verdienen. Elke euro gaat naar de opening van nieuwe pop-up stores of het maken van nieuwe kledingrekken. Maar vanwege het grote succes en omdat er veel animo is vanuit verschillende gemeenten in het hele land voor onze pop-up store, willen we kijken hoe we het concept verder kunnen uitrollen en er tegelijkertijd een boterham mee kunnen verdienen.”

Op dit moment zijn de initiatiefnemers met verschillende gemeenten en bedrijven in gesprek over een meer structurele financiële ondersteuning. “Ook zij hebben baat bij het verkleinen van de afvalberg. Daarnaast denken we na over sponsorconcepten. Alles om de beweging te laten groeien, zonder onze missie uit het oog te verliezen.”

Een belangrijke volgende stap is een langdurige pilot in Tilburg waarin Free Fashion samenwerkt met de gemeente en provincie. “We willen het concept een jaar lang testen. Maar wat voorop blijft staan, is de impact die we maken: minder textielverspilling, meer bewustwording en een beweging die mensen verbindt.”