Door Amnon Vogel
Redactie RetailWatching

Nederland is wereldwijd een van de grootste groeimarkten voor Alibaba’s platform AliExpress, onthulde de Nederlandse topman Roland Palmer onlangs. “De pakketjes zijn een paar dagen langer onderweg, maar vaak aanzienlijk goedkoper dan onlinespelers die nog dezelfde dag bezorgen.” Dat langere wachten wordt aanzienlijk ingeperkt door de nieuwste stap van de Chinese e-commercereus: een samenwerking met PostNL. Is dit de eerste stap naar een echte verovering van ons land?

AliExpress is één van ‘s werelds grootste online marktplaatsen, maar in Nederland is de rol van het Chinese platform nog ‘marginaal’. Althans, dat zei Thuiswinkel.org-directeur Wijnand Jongen begin dit jaar nog. Een uitspraak die overigens niet met cijfers is te staven. Hoe groot AliExpress is, is niet precies te zeggen, omdat moederconcern Alibaba geen cijfers deelt. Alleen dat Nederland ‘een belangrijke groeimarkt’ is, en in de top tien sterkste landen staat, wil de etailgigant kwijt. Jongen was er sceptisch over, begin dit jaar in NRC. “Als Europa prioriteit wordt voor AliExpress valt er op prijs misschien moeilijk mee te concurreren”, stelde hij. “Maar een Nederlandse consument voelt zich misschien beter bij een Nederlandse verkoper.” Vertrouwen, service, gemak en snelle bezorging spelen daarbij volgens hem een grote rol. “Je moet van goeden huize komen om iemand te laten switchen.”

Twee maanden later moest Jongen die conclusie alweer bijstellen, naar aanleiding van onderzoek van zijn eigen Thuiswinkel Markt Monitor. Daaruit bleek dat Nederlandse consumenten in 2016 190 miljoen euro in Chinese webwinkels hebben uitgegeven, een stijging van bijna zestig procent ten opzichte van een jaar eerder. China is daarmee goed voor het grootste aandeel van de Nederlandse crossborderbestedingen, zo’n dertig procent. “De sterke groei van online bestedingen op Chinese webshops toont aan dat Nederlandse consumenten steeds vertrouwder raken met online shoppen”, zei Jongen naar aanleiding van het onderzoek. “Vooral als het gaat om goedkopere en kleinere items waarvoor een snelle levering minder van belang is. Online platforms als Alibaba zijn hiervoor ideaal vanwege hun schier onuitputtelijke aanbod.” Ook recent onderzoek van de Consumentenbond, die webwinkelen in China twee jaar geleden nog ‘aan niemand zou aanbevelen’, is een stuk positiever van toon geworden. Van een groep consumenten die weleens bij een Chinese webshop had geshopt, zei tachtig procent dat in de toekomst opnieuw te doen. Slechts acht procent zei op basis van zijn ervaring Chinese webwinkels de rug toe te keren.

Levertijd
Ook de Consumentenbond zelf bestelde een aantal producten bij Chinese webshops. Die kwamen allemaal in goede staat aan, maar een groot struikelblok was de levertijd. Gemiddeld duurde levering 27 dagen, met een uitschieter naar 69 dagen. De snelste webshop wist de bestelling binnen acht dagen af te leveren. De samenwerking die AliExpress nu aangaat met PostNL, moet daar verandering in brengen. Die zorgt ervoor dat consumenten hun bestelling binnen vijf tot zeven dagen in huis hebben. Wat die service gaat kosten, wil PostNL niet kwijt. En nee, het is nog lang geen sameday-delivery zoals bol.com, Coolblue en andere grote Nederlandse webshops die aanbieden. Niet voor niets zei Palmer onlangs in het Algemeen Dagblad dat AliExpress geen ‘knikkende knieën’ bij Coolblue en bol.com teweeg zal brengen. “De Nederlandse webshops concurreren om de snelste levertijd, wij richten ons op mensen voor wie elke cent telt.” Vooral tieners kopen volgens hem graag goedkope elektronica bij de Alibaba-dochter.

Het slechte imago van Chinese webshops lijkt dus geen rol meer te spelen, op prijs had AliExpress al een grote voorsprong en ook het probleem van de levertijd – voor zover de doelgroep die al als een probleem zag – wordt kleiner. Toch zijn er nog een paar obstakels die een definitieve doorbraak kunnen belemmeren. Een eerste is een plan van de Europese Commissie om btw te gaan heffen op pakketjes van buiten de EU. Pakketjes die minder waard zijn dan 22 euro kunnen nu nog belastingvrij worden ingevoerd, maar volgens Brussel wordt daar veel fraude mee gepleegd. Zo worden dure producten als smartphones volgens de Commissie regelmatig ondergewaardeerd op invoerpapieren, om onder de btw uit te komen. Daarnaast is de regeling nadelig voor Europese verkopers. Het betekent voor AliExpress een regelrechte aanval op de belangrijkste reden voor aankoop: de lage prijs.

Een tweede en derde risicofactor zitten hem in diezelfde lage prijs: de trend waarbij de consument zich steeds bewuster lijkt te worden van duurzaamheid. En daarmee gaan de lage prijzen van AliExpress niet samen, zei lector ethiek en technologie Martine Vonk in het Reformatorisch Dagblad. “Met zulke prijzen is het duidelijk dat iemand de dupe is. Dat kan de arbeider zijn of het milieu, of nog iets anders, maar duidelijk is dat iemand de prijs betaalt.”

Een laatste pijnpunt is dat de goedkope producten in sommige gevallen verklaard kunnen worden doordat sprake is van namaak. “Als het te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het ook te mooi om waar te zijn”, zegt Jongen daarover. “Een iPhone die in China wordt aangeboden voor honderd euro is dus te mooi om waar te zijn, dat is namaak.” Alibaba-topman Jack Ma maakt zich er minder zorgen om. Zijn bedrijf is volgens hem ‘een van de beste in het bestrijden van de verkoop van nepproducten’. Volgens hem werken er tweeduizend mensen bij Alibaba aan het probleem van namaakartikelen. “We kunnen het probleem niet honderd procent oplossen, want het is vechten tegen menselijk instinct", geeft hij toe tegenover Bloomberg. "Maar wij kunnen het probleem beter oplossen dan welke overheid, welke organisatie dan ook ter wereld.”