Komen er twee megasportzaken van Decathlon in Den Haag en Schiedam? Die vraag hangt al jaren boven de markt. Maar het lijkt erop dat er binnenkort eindelijk duidelijkheid komt. Voor Den Haag dreigt het uit te lopen op 'nee', voor Schiedam liggen de papieren gunstiger. Waarom houdt de komst van de Franse sportwinkelketen de gemoederen al zo lang bezig in Zuid-Holland?

"Ik ben er al bijna zeven jaar mee bezig", verzucht Rohan Uijlings, expansiemanager van Decathlon. "Het was voor mij de eerste baan in de retail. Ik kom uit de vastgoedhoek: kantoren, loodsen en hallen. En dit was voor mij het eerste grote project dat ik mocht binnenhalen voor Decathlon. Maar het was toch iets meer dan even een stuk grond zoeken en dat van de gemeente kopen. Tegelijkertijd zegt dat ook weer veel over Nederland: over hoe streng of goed dat in Nederland geregeld is."

Waar draait de zaak om? Decathlon wil zowel in Den Haag als in Schiedam aan de rand van de stad een grote winkel bouwen, met sportvelden. In Den Haag gaat het om een winkel van 8.500 vierkante meter en 425 parkeerplaatsen op het Forepark, in Schiedam om een winkel van 7.000 vierkante meter en 375 parkeerplaatsen op Sportplaza Harga.

Ruimtevreters
Decathlon heeft inmiddels ook kleinere winkels, maar er blijft behoefte aan deze 'ruimtevreters', zoals Uijlings ze noemt. "We willen die tweehonderd sporten die we hebben ook kunnen aanbieden. En mensen moeten die kunnen proberen, kunnen testen. En daar hebben we dus veel ruimte voor nodig. Dat hebben we op een aantal plekken al succesvol gedaan." Hij wijst op Arnhem, waar Decathlon in de Rijnhal is getrokken, en op het Breepark in Breda.

Sportveldje bij Decathlon in Breda

'Detailhandel alleen in bestaand winkelgebied'
De gemeenten Den Haag en Schiedam zien Decathlon graag komen. Die vroegen de provincie Zuid-Holland in juni 2014 dan ook om een ontheffing van de destijds geldende ruimteverordening. Maar ze kregen in december 2014 nul op het rekest: de provincie ziet geen bijzondere omstandigheden om van het beleid af te wijken. En dat beleid houdt in: detailhandel hoort thuis in bestaande winkelgebieden. Zo blijven centra compact en wordt leegstand voorkomen, is de gedachte.

Wel worden er uitzonderingen gemaakt voor winkels die producten verkopen die niet goed inpasbaar zijn in de centra, zoals auto's en meubels. Den Haag en Schiedam vinden dat dit ook geldt voor het concept 'try and buy' van Decathlon. Daarom stapten ze naar de Raad van State om het besluit van de provincie ongedaan te maken.

De Raad van State droeg in maart dit jaar de provincie op beter te onderbouwen waarom ze geen ontheffing heeft verleend. De regeling kan volgens de Raad in principe door de beugel, maar de provincie moet volgens Europese regels wel beter uitleggen dat de weigering een zinvolle bijdrage levert aan de doelstellingen van het detailhandelsbeleid. De provincie heeft dat gedaan en blijft erbij dat er geen sprake is van bijzondere omstandigheden. Gedeputeerde Staten lieten Provinciale Staten in juni dan ook weten dat ze van plan zijn geen ontheffing te verlenen.

Gewijzigde politieke verhoudingen
Daarmee zijn de kansen voor Decathlon verkeken, zou je zeggen. Maar gewijzigde politieke verhoudingen bieden de Franse sportwinkelketen weer hoop. In het geval van Schiedam althans. Doordat Forum voor Democratie (FvD) bij de verkiezingen als grootste partij uit de bus kwam, bleek er afgelopen week een nipte meerderheid voor de komst van Decathlon naar Sportplaza Harga, bij de A4. Volgens FvD, VVD, PVV, D66 en DENK is Decathlon daar goed op zijn plaats en zijn er geen grote risico's van onaanvaardbare leegstand of verslechtering van de centra. Voor Den Haag willen Provinciale Staten net als Gedeputeerde geen ontheffing verlenen.

Gedeputeerde Staten moeten nu voor half juli een definitief besluit nemen, was de opdracht van de Raad van State. "Maar ze moeten zich nu wel beraden op de motie die is aangenomen", legt commissiegriffier Ingrid van Mulligen van de provincie Zuid-Holland uit. "Tot nu toe was de argumentatie voor beide vestigingen eigenlijk hetzelfde: grootschalige detailhandel past niet binnen het provinciaal beleid. Nou moet er voor Schiedam eigenlijk meer uniek gemaakt worden waarom het daar wel kan. Daar zullen een hoop knappe koppen zich over moeten buigen."

Wat voor Provinciale Staten verschil maakt, is dat Schiedam het moeilijk heeft en dat de stad Decathlon als trekker goed kan gebruiken. Van Mulligen: "Wat locatie betreft, ligt het ook heel anders dan Den Haag. Er zijn minder mogelijkheden in het centrum. Provinciale Staten willen heel graag dat het beter gaat in Schiedam. Zij zien dit echt als een kans." De Staten zijn ook het met de gemeente Schiedam eens dat het Decathlon-concept de sportparticipatie kan vergroten en de gezondheid kan bevorderen.

Artist's impression Schiedam

‘Geen MediaMarkt of Albert Heijn’
En dus moet gedeputeerde Adri Bom-Lemstra aan de bak. Maar ze ziet weinig in de aangenomen motie: ze vreest een precedentwerking. Als Decathlon er mag komen, dan wordt het volgens haar heel moeilijk om andere grote winkels buiten het centrum te weren. Volgens Uijlings hoeft ze daar niet bang voor te zijn. "Er is een goed doordacht en dichtgetimmerd bestemmingsplan, waarbij Decathlon koopt en waarbij Decathlon risico draagt. Het is een bestemming die gewoon Decathlon is. Punt. Daar gaat geen MediaMarkt komen en ook Albert Heijn kan er niet zomaar een vestiging openen. Die zijn niet dat wat er in het bestemmingsplan staat."

Wat nou als het niet lukt om medio juli een definitief besluit te nemen? De provincie hoeft dat dan niet zelf te melden, zegt woordvoerster Emmy de Jager van de Raad van State. "En we zijn geen politieagent die zelf gaat kijken." Als de termijn niet wordt gehaald, dan kan Decathlon bij de Raad aan de bel trekken. "En dan gaan wij ernaar kijken."

Mogelijk krijgt de provincie dan uitstel, maar het kan ook zijn dat ze alsnog snel met een uitspraak moet komen. "Daar kunnen dan maatregelen aan gekoppeld worden, dat moeten de rechters dan beoordelen. Soms is het zo dat we er een dwangsom aan koppelen: als je niet binnen een maand een besluit neemt, dan volgt er een dwangsom. Maar dat is dus heel erg afhankelijk van hoe het loopt. Vooralsnog gaan we ervanuit dat de termijn gewoon gehaald wordt."

Voor Uijlings rest voorlopig niets anders dan te wachten waar de provincie mee komt. Hij heeft de hoop nog niet opgegeven dat Decathlon zich op het Forepark in Den Haag kan vestigen, maar hij erkent: "Voor Schiedam ziet het er een stuk beter uit."