Biologische supermarkt Ekoplaza opende vorig jaar zijn eerste volledig plasticvrije winkel in Amsterdam. De winkel had zevenhonderd plasticvrije producten en hiermee wilde de supermarkt opkomen voor het overmatig gebruik van plastic. Inmiddels is dat aantal producten uitgegroeid tot 1421. Het doel is dat eind 2019 85 procent van de eigen producten van Ekoplaza plasticvrij is. “Plastic is materiaal dat je eigenlijk maar eenmalig kunt gebruiken en daarna blijft het nog vijfhonderd jaar op aarde. Ekoplaza ageert daartegen”, vertelt kwaliteitsmanager Steven IJzerman. 

Ekoplaza ziet het recyclen van plastic als een tussenoplossing, maar nooit als eindoplossing. Het enige dat je ermee kunt doen is downcycling volgens IJzerman. Maar er zullen altijd mirco- of nanoplasticdeeltjes overblijven. “Er zijn genoeg andere producten zoals papier en glas die je wel goed kunt recyclen.” De supermarkt werkt daarom met een speciale verpakking die plasticvrij en volledig composteerbaar is. 

Waarom is er gekozen voor een plasticvrije supermarkt en niet voor verpakkingsvrij?
“We vinden een verpakkingsvrije winkel een supermooie ontwikkeling, alleen gemak, hygiëne en een stukje schaalbaarheid blijven ook belangrijk. Bovendien heeft verpakking ook een bepaalde functie en dat hoeft in principe niet slecht te zijn. Onze ambitie is om in elk geval plasticvrij te worden, en daarin hebben we verschillende oplossingen aangedragen. Verpakkingsvrij is daar absoluut één van. We vinden op dit moment dat we nog teveel verpakken en we willen de optie verpakkingsvrij veelvuldig aanbieden. Als je zoiets wil, dat het ook kan. Maar op een moment dat je nog een keer snel onderweg naar huis wat moet halen, en je hebt daar niet de juiste spullen voor bij je, dan willen we ook de optie aanbieden om met een duurzame verpakking toch een product te kunnen vervoeren.”

De verpakkingsvrije supermarkt lijkt in Nederland moeilijk van de grond te komen, terwijl het in het landen als Duitsland en het Verenigd Koninkrijk wel lukt. Enig idee hoe dat komt?
“Waarom het niet in Nederland lukt en in andere landen wel, dat weet ik niet. Maar ik geloof wel dat mensen af en toe verpakkingsvrij willen kopen, maar de massa ook gewoon druk is en sneller kiest voor gemak. In Nederland wordt ook wel meer naar prijs gekeken, vergeleken met andere landen. Producten verpakkingsvrij aanbieden is toch, zeker als je een zelfstandige ondernemer bent, vaak wat duurder. Bovendien willen mensen wel anders boodschappen doen, maar kiezen ze voor gemak. Als ze toch al bij een andere supermarkt zijn, denken ze er niet snel aan verpakkingen.”

Ekoplaza streeft ernaar om in 2019 85 procent van zijn eigen producten plasticvrij aan te bieden. Liggen jullie op schema?
“We gaan het waarschijnlijk net wel of net niet halen. We hopen onder meer ons koffie-assortiment om te zetten, maar dat is best wel een grote categorie. Udea, het moederbedrijf van Ekoplaza, heeft dit jaar Natudis met daarbij de Natuurwinkel-formule overgenomen. Ook dat assortiment wordt grondig bekeken en dat zorgt voor vertraging. Daarom zou het kunnen dat het begin 2020 wordt, maar we werken er hard aan."

Zijn er supermarkten die jullie als concurrenten zien, als het gaat het aanbieden van plasticvrije producten?
“Je ziet dat veel ketens kiezen voor een relatief makkelijkere oplossing, door te zeggen dat ze hun verpakkingen recyclebaar maken. Op zich is dat een vrij goede ontwikkeling, maar de recycling van die verpakkingen is nog ondermaats. Een aantal andere ketens onderzoeken momenteel ook de mogelijkheden van composteerbare materialen en dat is juist wel prettig. Dat maakt de industrie groter en daarmee kunnen ze ook blijven innoveren om een betere verpakking te maken. Die zou dan duurzamer zijn en van nog betere kwaliteit. Een goede ontwikkeling naar mijn idee.”

Dus jullie zijn niet bang voor wat meer concurrentie?
“Nee, we zien dat ook niet als concurrentie. We zien onszelf juist meer als de aanjager van hoe wij vinden dat een supermarkt zou moeten zijn. Dat dragen we ook heel graag uit in onze verhalen. Iedereen die daarin mee wil gaan, is welkom. Het is fijn om te zien dat die branche groeit. De taart wordt niet op een andere manier verdeeld, maar deze wordt groter.”

Wat kunnen we van Ekoplaza verwachten in de toekomst?
“We hebben nog plannen genoeg. Een daarvan is het uitbreiden van het statiegeld. Dat vinden we als supermarkt een belangrijk punt. We willen graag dat statiegeld ook bijvoorbeeld op blik wordt ingevoerd. Dat is een perfecte manier om milieuvervuiling tegen te gaan. Een ander punt is dat nu vooral mooie producten in de schappen liggen, maar kunnen we ook niet wat maken van de minder mooie producten? Als we ook de minder mooie producten van de telers kopen, hebben zij een hogere afzet en dat geld kunnen boeren gebruiken om hun biodiversiteit te vergroten, of om te investeren in kringlooplandbouw (een vorm van landbouw waarbij alle stoffen die door landbouw uit een gebied verdwijnen, ook weer teruggebracht worden, red.). Wij geloven dat consumenten graag boodschappen willen doen en uiteindelijk daarmee een prettig product willen kopen. Ekoplaza wil daarom het gemak bieden aan de consument dat de gekochte boodschappen een positief effect hebben op andere bedrijven en de natuur.”