Het aantal mensen dat in de stad woont neemt toe, en zij besteden per persoon steeds meer in de horeca en in winkels. Maar toch daalt het voorzieningenniveau in de binnensteden. Dat blijkt uit de nieuwe editie van de Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden.

De gemiddelde binnenstad telt op dit moment 431 winkels, horecazaken en andere services. In 2017 was dat 461. Uit het vergelijkend onderzoek blijkt dat er minder winkels zijn waar kleding, fietsen, schoenen, woonaccessoires en sportartikelen worden verkocht. Ook het aantal horecazaken is gedaald, stellen de onderzoekers die als oorzaken verwijzen naar online concurrentie, personeelstekorten, hogere energiekosten, de nasleep van corona en een gebrek aan opvolging.

Herinrichting winkelgebieden
Beleid om leegstaande winkelpanden een nieuwe functie te geven – met name woonruimte waaraan een groot gebrek is – en het herinrichten van winkelgebieden waardoor het aanbod aan winkels en andere dienstverlening compacter is, sorteren wel effect. Daardoor blijft de leegstand volgens het onderzoek stabiel.

De diversiteit van het aanbod aan voorzieningen name wel toe. Ook stijgen gemeenten die investeren in de digitale vindbaarheid en klimaatbestendigheid van het stadscentrum op de vitaliteitsladder. Zo is Amersfoort nieuwkomer in de top 10 van meest vitale binnensteden, die net als in de vorige editie wordt aangevoerd door Utrecht, gevolgd door Amsterdam, Den Haag en Haarlem.

Veiliger en groener
Opvallende stijgers in de top 10 zijn Den Bosch (van 7 naar 5) en Zwolle (van 10 naar 8). Volgens adviesbureau Goudappel, dat deze vitaliteitsbenchmark maakt, investeert Den Bosch in veiligheid en leefbaarheid, met name doordat het met meer groen in de stad de bezoekers afkoeling biedt voor de zomerhitte. In Zwolle groeide het besteedbare inkomen iets boven het gemiddelde en is het winkelgebied compacter en diverser geworden.

Vergroening van het centrum is ook een succesfactor van het Noord-Hollandse Schagen, kern van de in 2012 gecreëerde gemeente Hollands Kroon. Schagen maakt een reuzensprong van plek 74 in de vitaliteitsbenchmark 2022 naar de 42e plek in de jongste editie. Ook hier vergroten minder leegstand door een compacter en groener centrum de vitaliteit van de binnenstad.