Door Sandro Slijepcevic
Adviseur Dietz Strategie & Communicatie

Elke zondag om 12.00 uur begint de piekdrukte bij de supermarkten in Noordwijk en Oegstgeest. Het is de dag dat de niet-kerkelijke helft van Katwijk – en stiekem ook een paar kerkgangers na de ochtenddienst – de gemeentegrens moeten oversteken naar hun buurgemeenten om daar een boodschap te kunnen doen. De meeste Nederlanders hoeven er niet over na te denken op zondag, maar Katwijkers wel: in hun gemeente mogen de winkels niet open zijn op zondag. 

De zondagopenstelling is een kwestie die de moderne scheidslijnen van Nederland raakt: stad versus periferie, hoogopgeleid versus laagopgeleid, rijk versus arm en de winnaars van de globalisering versus de verliezers. Met name die laatste scheidslijn wordt steeds prominenter. Tegenstanders van de zondagopenstelling met een traditionele christelijke achtergrond zijn de usual suspects, maar steeds vaker horen wij mensen zelf die zich verzetten tegen de ontwikkeling van de 24-uurseconomie en het tempo waarin alles zich moet plaatsvinden. Dat terwijl de zondagopenstelling het gezonde voortbestaan van binnensteden en de lokale retail fundamenteel raakt.

Veiligheid en omzet
Het is een discussie die de laatste maanden als gevolg van de coronacrisis weer in een stroomversnelling terecht is gekomen, want winkeliers en ondernemers willen juist nu open kunnen op zondag. Waarom? Twee redenen: veiligheid en omzet. De winkeliers willen het publiek meer kunnen spreiden over de week. Zeventien procent van de supermarktbezoekers verplaatst zich immers naar de zondag bij openstelling, blijkt uit onderzoek van I&O Research. Dat is veiliger voor iedereen. Verder gaat het ook om de centen en het goedmaken van verloren omzetten. Ogenschijnlijk logische redenen die in tijden van crisis zouden moeten leiden tot een flexibele inzet van het lokale bestuur.

Toch willen veel gemeenten waar de discussie speelt er niet aan. Zo zijn verzoeken van winkeliers en ondernemers in onder meer de gemeenten Elburg, Katwijk, Emmen en Zaltbommel om de zondagopenstelling mogelijk te maken niet gehonoreerd door de lokale politiek. In Elburg is de discussie zo ver geëscaleerd dat een groep ondernemers koos voor een illegale koopzondag als actie van burgerlijke ongehoorzaamheid. En in Katwijk werd een motie om tijdelijk te verruimen met één stem verschil geblokkeerd door de partijen CDA, CU en SGP. 

Rigide loopgravenposities
Het feit dat lokale politici, ondanks de crisissituatie die is ontstaan, ervoor kiezen om vast te houden aan rigide loopgravenposities is op z’n zachtst gezegd teleurstellend. Dat terwijl men nu zou kunnen kiezen voor een vlucht naar voren, en kunnen gaan staan voor haar lokale winkeliers en ondernemers. Daar passen geen verplichtingen bij, maar bied hen de vrijheid waar ze om vragen. Vrijheid om te ondernemen en de winkelgebieden levendig te houden.

Er zijn voorbeelden van hoe het wél kan. De gemeente Westerkwartier heeft, na gesprekken met winkeliers en ondernemers, ervoor gekozen om tot het einde van het jaar zondagopenstelling mogelijk te maken. Dat terwijl de ChristenUnie en het CDA in dit college deelnemen, en in het collegeakkoord is vastgelegd dat er geen structurele zondagopenstelling zou zijn voor alle winkels. Het getuigt van dapper besturen, en voorbij de eigen horizon kijken. 

Daarom een oproep om dit goede voorbeeld te volgen. Bied in deze zware tijd meer mogelijkheden aan lokale winkeliers en ondernemers. Hun voortbestaan is van cruciaal belang voor de gezondheid en toekomst van de lokale retail, en daarmee de Nederlandse binnensteden.