Meer dan de helft van je bedrijfsresultaat zien verdampen in 3 jaar tijd. Ga er maar aanstaan. Plus-ondernemers hebben ermee te maken, zo bleek tijdens een ondernemerscongres eerder dit jaar.

Vooral de kleinere supermarkten hebben het nog eens extra zwaar. Supermarkten met een omzet onder de 50.000 euro per week leveren naar schatting driekwart van hun bedrijfsresultaat in nu de tabaksverkoop is verdwenen per 1 juli, concludeert administratiekantoor Marshoek.

Je kunt wel zeggen dat de Plus-Coop-fusie in retailland een hachelijke is voor de zelfstandig winkeliers. Omdat ook nog de logistiek werd aangepakt gaat ook daar veel fout. Het gevolg: het verlies van de club loopt op van 18 miljoen euro in 2022 naar 31 miljoen euro in 2023.

Omdat Plus-Coop een coöperatie is komt dit verlies dus links of rechtsom op het bordje van de ondernemers. Dat is wrang. In 2020 konden die Plus-ondernemers immers onderling nog 75 miljoen euro als afnamekorting verdelen, in 2021 64,3 miljoen euro. In 2022 niks. Van je organisatie moet je het dus niet langer hebben.

Knoppen draaien

Als zelfstandig retailondernemer wil je dan draaien aan de knoppen ‘omzet’ of ‘kosten’. Dat is moeilijk als je maar 1 vestigingspunt hebt. De omzet in supermarktland nam in 2023 weliswaar met 7,5 procent toe, onderliggend daalden de volumes. Klanten van supermarkten zijn daarmee meer gaan betalen voor minder boodschappen. Dat kun je geen gezonde omzetverhoging noemen. 

Je winkel dan maar vergroten? Makkelijk is dat niet door lokale wetgeving, hoge bouwkosten, langere afschrijvingen en de concurrent die ook als een gek bouwt en vergroot. Supermarkten verbouwen daardoor tegenwoordig liever afdeling voor afdeling. De meeromzet druppelt binnen. Snel genoeg?

Aan de kostenkant valt ook niet meer te halen. Sterker nog, die kosten stijgen alleen maar. Eind vorig jaar moesten de supermarkten bijvoorbeeld al 10 procent loonsverhoging absorberen. De vakbonden vragen daarbovenop nog 6 procent dit jaar.

Lichtpuntjes: fabrikanten lijken wel zo’n beetje klaar hun oplopende kosten af te wentelen op de winkels, de energiekosten stabiliseren en diefstal lijkt wat meer onder controle.

Als je winst als retailondernemer onder druk staat en je niet kunt draaien aan de omzet of kosten van je winkel, wat dan?

Ketens binnen de ketens

Dat is misschien wel de belangrijkste trend in foodretail: koop of open als zelfstandig ondernemer meer winkels. De eerste grote ketens binnen de ketens zijn er al. Binnen Jumbo heeft de Maripaan Groep 17 vestigingen, de familie Kooistra 13 Jumbo-winkels en Leussink Retail 9 Jumbo-supermarkten.

Albert Heijn telt giganten als Bun Supermarkten met 27 vestigingen, Europahave met 28 AH’s en franchiser Geveling met 21 winkels. In België maakt Ahold Delhaize-dochter Delhaize het nog bonter: het stoot al zijn eigen filialen af en legt de exploitatie neer bij grote franchisenemers.

Als een van de noodzakelijke maatregelen om het tij te keren neemt Plus nu ook die afslag. Ondernemers kunnen winkels overnemen: organisatie en ondernemer winnen. De nieuwe ceo Aart van Haren: "We hebben als Coop en Plus samen nu ruim 150 filialen. Daarvan blijven er 70 tot 80 over, de rest gaat naar ondernemers."

Foodretail loopt voorop. Geen enkele zelfstandige retailer ontkomt de komende jaren aan schaalvergroting. Het betekent nu ook serieus nadenken over meerdere vestigingen. "Je gaat het pas zien als je het doorhebt", om Johan Cruyff te citeren. "Want met een tweede, derde, vierde of meer winkels heb jij de bal en kunnen zij niet scoren."