Alsof Luxottica nog niet genoeg macht heeft in de optiekmarkt, heeft de Frans-Italiaanse brillenreus nu zijn oog laten vallen op GrandVision. Met het Nederlandse miljardenconcern, waar onder meer Pearle en Eye Wish onder vallen, zou het monopolie van Luxottica in de brillenmarkt compleet zijn.

Draag je een bril of rond deze tijd van het jaar een zonnebril, dan is de kans groot dat die afkomstig is van Essilor of Luxottica. Beide bedrijven maken al jarenlang zo ongeveer iedere merkbril die bij opticiens te vinden is. Essilor specialiseert zich in de glazen, Luxottica maakt de monturen. Twee jaar terug bundelden beide bedrijven de krachten en sindsdien gaan ze door het leven als EssilorLuxottica. Brillen van Ray-Ban, Vogue, Prada, Michael Kors, Dolce & Gabbana, Versace: de lijst van brillen uit dezelfde stal is bijna eindeloos. 

Naast het maken van al deze brillen, is met name Luxottica ook niet onbekend met het verkopen ervan. Zo bezit het multibrandketen Sunglass Hut, goed voor meer dan tweeduizend locaties wereldwijd. Ook in Nederland is de formule aanwezig, met vijf winkels en shop-in-shops bij de Bijenkorf. Countrymanager Paddy van Erve liet begin dit jaar aan RetailTrends weten te mikken op meer vestigingen, te beginnen met deze zomer in de binnenstad van Breda. Verder heeft Luxottica LensCrafters, met ruim duizend vestigingen in Noord-Amerika en zo’n honderd in China. Ook de optiekketens van Target en Sears zijn in handen van Luxottica. Daarnaast opereert het met brandstores van zijn eigen bekende labels Ray-Ban, Persol en Oakley.

Retail groeit snel
Binnen Luxottica is de retailbusiness iets belangrijker dan de wholesale. Zelf verkocht het concern vorig jaar voor 5,7 miljard euro aan brillen, terwijl de wholesale 3,1 miljard opleverde. De retailtak groeide bovendien met drie procent, terwijl de wholesale-omzet met een procent terugliep. Binnen het totale bedrijf EssilorLuxottica maakt retail echter een relatief klein deel uit. Essilor, de grotere van de twee, was vorig jaar goed voor meer dan zeven miljard euro omzet, volledig afkomstig van de productie van brillen, lenzen en overige attributen.

Gezien de relatief sterke groei van de eigen winkels, is het niet gek dat de brillenreus juist op dat vlak eens om zich heen is gaan kijken. Dat deel van de brillenmarkt wordt grotendeels beheerst door die andere, in Nederland gevestigde optiekreus: GrandVision. Met 3,7 miljard euro omzet in 2018 is het een beduidend kleiner bedrijf dan EssilorLuxottica, maar dat bedrag komt wel volledig uit een wereldwijd retailnetwerk. GrandVision heeft 34 winkelformules, goed voor zo'n 7200 winkels in meer dan veertig landen. En het concern blijft zijn activiteiten uitbreiden, met vrijwel jaarlijks een of meerdere overnames. Begin dit jaar werd de snelgroeiende Nederlandse webshop Charlie Temple overgenomen, terwijl een maand later optiekketen Óptica2000 werd gekocht van de Spaanse warenhuisketen El Corte Inglés.

Mocht de overname doorgaan, dan ontstaat dus een brillengigant met een omzet van meer dan elf miljard euro, waarvan meer dan de helft uit retail komt. Daarmee wordt EssilorLuxottica met afstand de grootste verticaal geïntegreerde speler op de brillenmarkt, zoals een analist van MS volgens het ANP opmerkt. Opvallend genoeg verwachten marktkenners geen mededingingsbezwaren. Het grootste risico is volgens beurshuis KBC Securities een te groot marktaandeel in de Europese optiekretail, maar dat risico wordt als beperkt ingeschat. Omdat ook de verkoopprijs van 28 euro per aandeel (goed voor een totaal van 5,5 miljard euro) als redelijk wordt beoordeeld, achten de analisten de kans dat de deal slaagt groot.

Complete afzetterij
De deal is ongetwijfeld koren op de molen voor de critici die macht van dominante spelers in de optiekbranche, met als gevolg buitensporig hoge prijzen, al jaren hekelen. Onlangs sprak Los Angeles Times nog met Dean Butler, oprichter van Luxottica’s eigen winkelketen LensCrafter. In dat gesprek gaf hij toe dat de dominantie van Luxottica heeft geleid tot verkoopprijzen met marges van soms wel duizend procent. Voor vier tot acht dollar heb je bij een partij als Warby Parker een uitstekend montuur, erkende hij. Bij een Prada-montuur ben je het twee- tot driedubbele kwijt. Zijn reactie toen hem werd voorgelegd dat sommige brillen in de VS voor achthonderd dollar over de toonbank gaan, spreekt boekdelen. “Ik weet het, het is belachelijk, complete afzetterij.”

Nieuwe concepten die daar iets aan willen doen, met scherp geprijsde brillen van goede kwaliteit, komen de laatste jaren in rap tempo op. Toch is het de vraag hoe strijdbaar die cowboys zijn als het erop aankomt. ‘Halve dokters’ en ‘enorme marges pakkende’ ketens, noemde Charlie Temple-oprichter Leon Planken retailers als Pearle en Eye Wish in september 2017. Nog geen anderhalf jaar later zijn het zijn zusterformules. “Hoe het uitpakt, moet de toekomst uitwijzen”, vertelde hij daar recent over in RetailTrends. “Ik heb er een goed gevoel bij. Klanten hoeven in ieder geval niet bang te zijn dat brillen duurder worden. Daar is geen sprake van.” 

Andere bestrijders van de ‘torenhoge marges’ in brillenland, zoals Eyelove en Polette, vechten vooralsnog stug door. Maar mogelijk laat Luxottica vroeg of laat ook op dat soort partijen zijn oog vallen in de almaar voortdurende consolidatie in brillenland. Want met de ophanden zijnde koop van GrandVision lijkt het nog duidelijker dan het al was: het Italiaans-Franse concern rust niet voordat het de gehele internationale optiekwereld beheerst.