Het personeelstekort is voor bijna de helft van de retailers een groot probleem. Nieuw talent aantrekken lukt niet zomaar. Spelers als Subway, IKEA en Coolblue geven er een originele draai aan.
Een opvallend record was het, toen het CBS eind maart 451 duizend vacatures meldde. Nooit eerder telde ons land zoveel openstaande posities. De handel en zakelijke dienstverlening waren koploper, met respectievelijk negentigduizend en 74 duizend vacatures.
Het tekort aan personeel is een lastige kluif voor retailers. Bijna veertig procent noemt het in het tweede kwartaal als grootste belemmering in de bedrijfsvoering. Zo schrapte de Amsterdamse Bijenkorf afgelopen zomer de helft van zijn koopavonden, sloot een Zara-winkel in Hoofddorp zijn paskamers omdat er geen personeel beschikbaar was en verdubbelde Suitsupply de aandraagbonus. Medewerkers die nieuw talent binnenbrengen krijgen een beloning van vierduizend euro.
Ook Action deelt wervingsbonussen uit. Een succes, volgens de discounter. De mensen die op deze manier binnenkomen blijven gemiddeld langer in dienst omdat de match vaak beter is. “Onze...
Het personeelstekort is voor bijna de helft van de retailers een groot probleem. Nieuw talent aantrekken lukt niet zomaar. Spelers als Subway, IKEA en Coolblue geven er een originele draai aan.
Een opvallend record was het, toen het CBS eind maart 451 duizend vacatures meldde. Nooit eerder telde ons land zoveel openstaande posities. De handel en zakelijke dienstverlening waren koploper, met respectievelijk negentigduizend en 74 duizend vacatures.
Het tekort aan personeel is een lastige kluif voor retailers. Bijna veertig procent noemt het in het tweede kwartaal als grootste belemmering in de bedrijfsvoering. Zo schrapte de Amsterdamse Bijenkorf afgelopen zomer de helft van zijn koopavonden, sloot een Zara-winkel in Hoofddorp zijn paskamers omdat er geen personeel beschikbaar was en verdubbelde Suitsupply de aandraagbonus. Medewerkers die nieuw talent binnenbrengen krijgen een beloning van vierduizend euro.
Ook Action deelt wervingsbonussen uit. Een succes, volgens de discounter. De mensen die op deze manier binnenkomen blijven gemiddeld langer in dienst omdat de match vaak beter is. “Onze eigen mensen doen namelijk al een preselectie, door alleen mensen te vragen die passen bij ons en bij onze manier van werken”, vertelde HR-manager Marlie Dierkens Schuttevaer van Action Nederland eerder aan Werf&.
De discounter met meer dan 65 duizend medewerkers in tien landen neemt meer dan duizend mensen per maand aan. Een complexe operatie, laat staan in tijden van personeelstekort. Een van de belangrijkste pijlers onder Actions HR-beleid is dan ook het principe ‘behoud is het nieuwe werven’. “Dat klinkt misschien simpel, maar dit heeft bij veel leidinggevenden voor een behoorlijke verandering gezorgd. Dat merken we zeker in het verloop.” De keten beschikt over een zogenoemd wervingsdashboard, dat winkelmanagers inzicht geeft in hoeveel mensen vertrekken en erbij komen. “Op het moment dat er dan ergens veel mensen uitstromen, kunnen wij gaan meekijken: wat kunnen we doen om je te helpen?”
Om meer jongeren te strikken introduceerde Action twee jaar geleden de optie om te solliciteren via WhatsApp. In samenwerking met recruitmentmarketingbureau Maximum publiceerde de koopjesketen korte filmpjes voor in bijvoorbeeld Instagram Stories. In de filmpjes van tien seconden moeten bijbaantjes met diverse nadelen – struikelen met een vol dienblad in een restaurant, een niet-sluitende pizzakoffer achterop een scooter, zware tassen aan je fiets als postbezorger – het afleggen tegen werken bij Action. De video’s linken direct naar een sollicitatiegesprek via de chatapp. Ook andere retailers zoeken op creatieve manieren naar nieuwe medewerkers. Een handvol voorbeelden uit de praktijk op een rij.
Subway laat jongeren reageren op een vacature met emoji’s die hun karakter typeren
1. Jobshoppen in de Koopgoot
Shop till you drop and go home with a job. In de Rotterdamse Koopgoot opende afgelopen zomer de Job Shop: een pop-upuitzendbureau in een leegstaand winkelpand. Zeventien retailers, waaronder HEMA, H&M, Hunkemöller, Primark en The Body Shop gingen hier verdeeld over twee dagen in gesprek met potentiële nieuwe collega’s. Medewerkers en HR stonden klaar om te vertellen over werken in de winkel en om sollicitatieformulieren uit te delen. Alles om het zo laagdrempelig mogelijk te houden.
Het plan voor de banenwinkel ontstond op een ledenvergadering, vertelt storemanager Ronald Heijer van HEMA aan De Ondernemer. “Iedereen loopt tegen personeelstekort aan. Kunnen we dat niet samen aanpakken, was het idee. Je kunt wel alleen roepen, maar roep je samen, dan maak je meer geluid.”
Beheerder Cushman & Wakefield sloot zich al snel aan en stelde een winkelruimte beschikbaar. “Je moet elkaar helpen, vinden we, het is voor iedereen lastig om personeel te vinden. Natuurlijk hebben we een gemeenschappelijk belang, de Koopgoot, maar het is best bijzonder om zo samen op te trekken”, aldus retailmanager Johan van Doorn. De initiatiefnemers werkten samen met het Werkgeversservicepunt Rijnmond en het UWV. Deze organisaties hadden uit hun eigen bestand met werkzoekenden kandidaten geselecteerd en uitgenodigd om de banenwinkel te bezoeken.
De deelnemende winkelketens zijn enthousiast over de laagdrempeligheid en effectiviteit van de Job Shop. Zo nam de recruiter van H&M al direct na opening iemand aan. Ook Heijer is met zeven matches op de eerste dag tevreden. “Ik hoop dat dit concept uitbreidt, ook in andere branches, want niemand kan beter uitleggen hoe het er op de werkvloer aan toe gaat dan de mensen die er werken.”
2. Solliciteren met emoji's
Over laagdrempeligheid gesproken: Subway laat jongeren sinds 2020 reageren op een vacature met emoji’s. De traditionele weg – een brief en cv opsturen, meerdere gesprekken – is volgens de restaurantketen voor deze groep een barrière. Ze willen wel werken maar hikken aan tegen de ‘te formele en moeilijke stappen’, aldus Subway. De sollicitatieprocedure via WhatsApp moet een stuk eenvoudiger en zelfs leuk zijn.
Elke locatie heeft een WhatsApp-nummer waarmee kandidaten contact leggen met een chatbot. Zelfs dat eerste bericht is geautomatiseerd: ‘WhatSub. Ik wil graag bij jullie solliciteren als Sandwich Artist.’ Vervolgens kunnen ze hun karakter omschrijven aan de hand van een broodje, ‘belegd’ met bepaalde emoji’s. De wortel staat bijvoorbeeld voor een scherpe blik, de kippenpootjes voor veelzijdig en een eitje voor ijverig. Daarna volgt een aantal basisvragen als naam, opleidingsniveau en bij welke vestiging iemand wil werken.
Als de combinatie bevalt worden de kandidaten uitgenodigd voor een live gesprek, waarbij ze hun eigen broodje kunnen maken in een restaurant en verder kennismaken. Subway noemt de aanpak snel en doeltreffend. Binnen de eerste twee weken na livegang hadden meer dan duizend potentiële broodjesartiesten gereageerd.
3. Kamperen op de ijsbaan
‘Buiten begint bij Bever’. De slogan van Bever zegt het eigenlijk al. De outdoorketen zoekt nadrukkelijk medewerkers die graag buiten zijn en voert zijn sollicitatiegesprekken daarom het liefst in de openlucht. Zo vonden de gesprekken met potentiële medewerkers voor een nieuwe flagshipstore op het Gelderlandplein in Amsterdam plaats in tentjes op de ijsbaan voor het Rijksmuseum.
Ook het bos of een camper lenen zich prima voor een sollicitatiegesprek, vertelde toenmalig HR-directeur Tina Elewaut eerder aan MT/Sprout. “We hadden overal tafeltjes neergezet. Daarna zijn we met iedereen gaan klimmen en ’s avonds zaten we gezellig samen rond een kampvuur.”
Bever zoekt mensen die de bedrijfsfilosofie volledig omarmen omdat consumenten behoefte hebben aan specialisten, vertelde ceo Albert Scholte vorig jaar tijdens RetailTrends Live. “’Natuurlijk kun je je product online zoeken en ook de goedkoopste prijs vinden. Maar veel klanten gaan naar de winkel omdat ze een product willen aanraken en bezig willen zijn met het product. Een klant wil zeker weten dat dit het juiste product is voor hem.”
De waarde van winkelmedewerkers is bij dit proces enorm, aldus Scholte. “Als je een retailspecialist wilt zijn dan moet je excelleren met je mensen, dan moet je excelleren met recruitment en dan moet je excelleren in opleiding, beloning en motivatie van deze mensen. Je kunt namelijk de mooiste winkels hebben of de mooiste marketingcampagnes, maar de mensen die in de winkel werken maken uiteindelijk het onderscheid in je klantbeleving.”
'Behoud is het nieuwe werven, zeggen we tegenwoordig bij Action'
4. API's kijken in het codemuseum
Zorgen dat elke dag tienduizenden pakketjes bij de juiste kopers terecht komen? De klant zijn bezorgmoment laten kiezen en intussen de bezorgers de optimale route aanbieden? Voor het oplossen van dit soort vraagstukken zijn softwaredevelopers nodig. Achter de schermen van Coolblue werken 46 teams van meer dan driehonderd van deze techneuten aan dergelijke breinbrekers.
De strijd om techtalent is hevig. Er werken naar schatting ruim 320 duizend developers in Nederland en in 2021 waren er volgens Startup Amsterdam en Amsterdam Economic Board per tech-medewerker 26 openstaande vacatures. Om nieuwe developers te strikken lanceerde Coolblue in dat jaar zijn Codemuseum. In de winkels in Tilburg, Rotterdam Alexandrium, Den Haag en Amsterdam en op werkenbijcoolblue.nl krijgen stukjes code – ingelijst als een waar kunstwerk – en de verhalen van de ontwikkelaars een podium. Wie wil kan door de codes scrollen en video’s bekijken waarin de makers vertellen over hun werk. ‘API’s kijken’, zo vat Coolblue het initiatief samen.
Via dezelfde website neem je met een videotour een kijkje in het hoofdkantoor en de ballenbak, komen medewerkers aan het woord en wordt de bedrijfscultuur uitgelegd. Zo is er in het kader van ‘Alles voor een glimlach’ een bloopervideo te zien waarin oprichter Pieter Zwart zich door een interview met Sinterklaas heen worstelt.
Het e-commercebedrijf heeft in totaal meer dan zesduizend medewerkers. Om voldoende talent te vinden en binnenboord te houden is er veel aandacht voor opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden. Zo is er een interne opleiding voor de installatie van zonnepanelen (‘Suniversity’) en is er een logistieke mbo-opleiding (‘Schuurschool’) in samenwerking met ROC Tilburg. Mensen met een afgeronde hbo- of wo-opleiding met minder dan twee jaar werkervaring komen in aanmerking voor een startersfunctie. Een starter op de arbeidsmarkt die nog niet goed weet welke kant hij op wil kan beginnen in een specialisme van zijn interesse en in een jaar ontdekken op welke plek hij het best past.
5. Stop een sollicitatieformulier in de doos
Toen IKEA in 2011 meerdere winkels in Australië opende, moest de keten duizenden extra mensen zien te vinden die graag woonruimten inrichten. De meubelketen stopte daarom zogenoemde cäreer instructions in zijn verpakkingen. Klanten die thuis hun Billy of Bygel monteerden kwamen een formulier tegen met een verwijzing naar IKEA’s vacaturesite en de volgende boodschap: ‘Voor onze nieuwe winkel zoeken we fulltime en parttime medewerkers. We hebben mensen nodig op alle gebieden, van kassamedewerkers tot mensen bij de kinderopvang, het restaurant en de voorraadaanvulling. Mensen die het leuk vinden hun huis aan te kleden. Mensen zoals jij.’
De aanpak leverde IKEA meer dan vierduizend reacties op en bijna driehonderd nieuwe medewerkers, terwijl de media-uitgaven nul dollar bedroegen. Eentje uit de oude – ja, oké – doos, maar daarom niet minder effectief.
