Denk je aan nieuwe technologie voor betalen in fysieke winkels, dan gaat het vaak al snel over Amazon Go en consorten. Maar er zijn veel meer ontwikkelingen die het afrekenproces eenvoudiger en gestroomlijnder maken. Van betalen met een pasje, je smartphone, een ring, je glimlach tot ouderwets briefgeld: innovatie is er volop.

Contactloos en mobiel
Contactloos betalen begint al aardig ingeburgerd te raken. Bijna een kwart van alles transacties in de winkel verliep vorig jaar zonder een pasje in het pinapparaat te steken, volgens onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB) en Betaalvereniging Nederland. Die ontwikkeling is goed nieuws voor retailers, want maakt dat pinnen – voorheen nog weleens onder vuur om de transactiekosten – steeds goedkoper wordt. Een gemiddelde contante betaling is voor een winkelier inmiddels zeventig procent duurder dan een pinbetaling, becijferde Panteia. Contactloos betalen zorgt ervoor dat pintransacties sneller gaan en er dus meer betalingen in kortere tijd kunnen worden gedaan. Een gemiddelde contante betaling kost een ondernemer nu 29 cent, een pintransactie zeventien cent. Ten opzichte van 2014 zijn de gemiddelde kosten van contante betalingen zestien procent gestegen en die van pinbetalingen elf procent gedaald.

Zo gewoon als contactloos betalen al wordt, zo moeizaam wordt mobiel afrekenen populairder. Zeven procent van de Nederlandse consumenten heeft een app op zijn smartphone die contactloos betalen mogelijk maakt, bleek uit hetzelfde onderzoek van DNB. Minder dan een half procent heeft vorig jaar ook daadwerkelijk een contactloze betaling met zijn mobiele telefoon gedaan. Onderzoek van internetprovider Omnia Connect onder ruim driehonderd retailers bevestigde dat beeld begin deze maand. Veertig procent van hen gaf aan dat consumenten nooit met hun smartphone betalen in de winkel. Verder zegt tien procent dat dat minder dan een keer per maand gebeurt en ziet zes procent het enkele keren per maand gebeuren. Slechts bij vijf procent wordt wekelijks of dagelijks mobiel afgerekend.

Toch is het niet zo dat mobiel betalen helemaal niet van de grond komt. Uit onderzoek van advocatenkantoor Osborne Clark blijkt dat een op de drie Nederlandse consumenten het liefst cashloos door het leven wil. Steeds meer mensen zouden zich echter zorgen maken over hun privacy en de mogelijkheid van fraude met mobiel betalen. Er is volgens head of financiel regulatory Johannes de Jong een ‘groter wordend wantrouwen in de waarborging van onze financiële privacy’. Dat zou mede komen door bedrijven en instanties die negatief in het nieuws kwamen met datalekken en de inbreuk op klantgegevens.

De app OK hoopt voor een daadwerkelijke doorbaak van mobiel betalen te zorgen. Onder meer supermarktketens Coop, Deen, Dirk, DekaMarkt en Spar bieden de betaal- en spaarapp sinds afgelopen voorjaar aan. Daarnaast zijn ketens als Eyewish, Pearle, Jamin, Karwei, Praxis, Multivlaai, en Vitaminstore aangesloten, evenals fonQ. Eind dit jaar wil OK zeker vijftienduizend acceptatiepunten in Nederland en één miljoen gebruikers hebben. Consumenten moeten met behulp van de OK-app overal op dezelfde manier kunnen afrekenen, inloggen en kaartjes kopen, zegt ceo Olaf Lintjens. “Door het gezamenlijk omarmen van de OK-app wordt het voor de consument een stuk overzichtelijker.” 

OK onderscheidt zich van andere apps doordat het ‘de gehele customer journey faciliteert’, zei oprichter Chiel Liezenberg eerder tegen RetailTrends. Zo kunnen gebruikers er niet alleen mee betalen, maar ok al hun spaar- en voordeelpassen inzetten en data beschikbaar stellen aan retailers. Als de app zich in Nederland bewezen heeft, moet uitrol naar andere Europese landen volgen.

Wearables en biometrisch
Betalen via een vingerafdruk, gezichtsherkenning of een glimlach. Naast mobiele technologieën is ook voor het menselijk lichaam een rol weggelegd in de weg naar de cashloze samenleving. Nederlanders staan best open voor biometrisch afrekenen, bleek in 2016 uit een proef van MasterCard. Toch wordt er nog vooral in het buitenland mee geëxperimenteerd. Zoals bij wel meer technologische retailinnovaties, lijkt China voorop te lopen. Zo stampt e-commercereus Alibaba momenteel in rap tempo nieuwe retailconcepten uit de grond. Een daarvan, Tmall Supermart, laat klanten via gezichtsherkenning automatisch betalen bij het verlaten van de winkel. Het gaat vooralsnog om een prototype, dus de futuristische supermarkt is nog niet terug te vinden in het straatbeeld. KFC is wat dat betreft al een stapje verder. De fastfoodketen introduceerde vorig jaar, eveneens in China, de ‘smile to pay’-technologie. Klanten kunnen daar betalen door naar een camera te glimlachen. Ook de Amerikaanse burgerketen CaliBurger werkt aan betalen via gezichtsherkenning.

Binnen een cashloze samenleving is ook een rol weggelegd voor wearables, voorspelde finance innovatie-expert Pascal Spelier vorig jaar in RetailTrends. “Die fungeren nu vooral als verlengstuk van je telefoon. Ik kan me voorstellen dat je in de toekomst niet je telefoon, maar een wearable langs een NFC-toepassing haalt.” Betalen zal volgens hem daardoor weer een stukje minder tastbaar worden, zoals ook met de overgang van cash naar digitaal. “Wellicht zullen consumenten spullen impulsiever afrekenen, omdat de link tussen betalen en geld minder sterk aanwezig is.”

Wearables blijken ook in toenemende mate betaalfuncties te krijgen, zo wijst onderzoek van BI Intelligence uit. De voorspelling is dat in 2020 ruim zestig procent van alle wearables betaaltechnologie ‘aan boord’ heeft. Wat volgens de onderzoekers een katalysator kan zijn voor de adoptie onder consumenten, vooral in markten waar momenteel al contactloos wordt betaald. Een test door de Britse kaartverstrekker Barclaycard verliep in ieder geval voorspoedig. Tussen juli vorig jaar en februari dit jaar werd voor ruim acht miljoen dollar aan transacties gedaan met de apparaatjes.

Ook een proef in Nederland leidde tot positieve resultaten. ABN Amro liet sinds begin dit jaar vijfhonderd klanten ondervinden hoe het is om contactloos te betalen met een ring, horloge, armband of sleutelhanger. Slechts negentien procent van de deelnemers gaf naderhand aan liever zijn oude vertrouwde pinpas terug te willen. Vooral voor kleinere betalingen, van 25 euro of minder, gebruiken consumenten liever een betalingsring- of armband dan hun pinpas. De bank werkt nog aan het implementeren van suggesties van gebruikers, zoals het verzoek om realtime inzicht te krijgen in van de wearablebetalingen in de app van de bank.

Cash
Cashinnovatie? Contant geld verdwijnt toch juist uit de maatschappij? Dat is nog maar de vraag. Als het aan De Nederlandsche Bank ligt, is een ‘cashless samenleving’ onwenselijk. Door de snelheid waarmee betaalmethodes veranderen, ontstaat het risico dat kwetsbare groepen worden uitgesloten van het betalingsverkeer, zo staat te lezen in het rapport Visie op Betalen. Maar ook in contant betalen is innovatie mogelijk. Niet zozeer voor een razendsnelle, naadloze shopervaring, maar bijvoorbeeld op het vlak van veiligheid. Want de dalende acceptatie van contant geld door winkels die DNB signaleert, heeft vooral daar mee te maken. Innovaties, zoals ‘slimme kluizen’ die winkeliers bij kassa’s plaatsen, moeten volgens de bank bijdragen aan de acceptatie. Winkeliers kunnen daarmee hun contante betalingen al de volgende dag en over een tijdje direct op hun rekening bijgeschreven krijgen. Daarmee zou contante betaling voor winkeliers qua veiligheid en verwerkingssnelheid bijna gelijk worden aan een pinbetaling.

Startup Cashly kwam het afgelopen voorjaar ook met een opmerkelijke cashinnovatie: een landelijk netwerk voor het contant afrekenen van online aankopen. Wanneer een consument via Cashly betaalt, wordt een betaalvoucher met QR-code verstuurd. Daarmee kan hij naar een van de vijfhonderd Primera-winkels, waar hij de code laat scannen en contant kan afrekenen. Daarvoor moet wel een bedrag van 4,95 per transactie worden betaald.

Webshops kunnen Cashly als betaaloptie in hun checkout toevoegen of als QR-code op de factuur plaatsen. De eerste partner van het platform is online betaaldienstverlener Pay.nl. Alle webwinkels die daar gebruik van maken, kunnen Cashly als betaalmethode opnemen. Daarnaast plaatst betaalmethode Capayable voor achterafbetalingen Cashly op zijn betaalpagina. Na de lancering wil de dienst voor contante betalingen zijn netwerk verder uitbreiden met betaalpunten, betaaldienstverleners, webshops en betaalpartners.

RetailTrends besteedt deze week aandacht aan hoe nieuwe trends in betalen retail veranderen. In het oktobernummer van RetailTrends verkennen we binnen het thema Payments onder meer de opkomst van de kassaloze winkel, de populairste betaalapp van de VS en hoe we overmorgen betalen. Klik hier om het magazine digitaal te lezen. Nog geen member? Klik hier.