Op de kop af vier jaar na de benoeming van Wouter Kolk tot topman van Albert Heijn, geeft hij de touwtjes uit handen. Aan Marit van Egmond de taak om de vernieuwingsmotor die Kolk heeft aangezwengeld draaiende te houden. En dat midden in het oog van de storm.

Als Wouter Kolk op 1 februari aan zijn nieuwe uitdaging bij Albert Heijn begint, staan de kranten vol over de fikse uitdagingen bij de blauwe supermarktketen. “Het ging niet goed, de groei was eruit en het marktaandeel liep terug”, memoreerde hij vorig jaar al eens. “Maar we waren vooral het mentale leiderschap kwijt. Albert Heijn was het lijdend voorwerp geworden. Met een lange ij.”

Hoogleraar retailmarketing Laurens Sloot omschreef de supermarktketen vier jaar terug als een olietanker die van koers is. Albert Heijn zou niet alleen last hebben van opkomende concurrenten als Jumbo en Lidl, maar was zelf het gevoel met de consument verloren. De vernieuwingsmotor moest worden aangezwengeld om de gunfactor weer terug te krijgen. Of zoals consultant Alexander Belderok het verwoorde: “Albert Heijn is een wat meer ‘corporate’ merk en minder aaibaar geworden.”

Kleine stappen
De opdracht voor Kolk was om het tij bij de marktleider te keren. Daarvoor probeerde hij eerst op afstand de ‘why’ van Albert Heijn te bepalen. “We hebben existentiële vragen gesteld. Wat is ons grote doel? En hoe willen we dat dan bereiken?” Na talloze brainstormsessies komt hij tot een nieuwe strategie, gebouwd op zes pijlers. De supermarktketen moet klanten raken, de beste winkel in de buurt worden, waar voor je geld bieden, vooroplopen in keuze en kwaliteit, kosten besparen en dat allemaal met de medewerkers als ambassadeurs.

Begin 2018 toont Kolk zich op het Jaarcongres Anton Dreesmann een tevreden man. De vernieuwingsmotor draait op volle toeren. Het meest in het oog springen de verschillende technologische innovaties, die verspreid over zijn supermarkten en op het hoofdkantoor in Zaandam worden getest. Denk aan ‘tap to go’ bij AH to go en slimme deursloten voor online klanten. Of aan de razendsnelle bezorging via Rappie, dat inmiddels weer ter ziele is. Ook dat hoort er volgens Kolk bij. “Het toont dat we nadenken over wat in het verschiet kan liggen.” De retailer moet zich continu ontwikkelen en niet meer drie jaar doen over het ontwikkelen van een nieuwe winkelformule, vindt hij. “Kleinere stappen maken op weg naar het einddoel. Snelheid is de sleutel.”

Het lek leek boven, maar sinds afgelopen jaar dienen zich de eerste scheurtjes in het nieuwe fundament alweer aan. Retailexpert Rupert Parker Brady constateerde onlangs al dat Albert Heijn druk in de weer is om de dynamiek van de markt het hoofd te bieden. Het regent de laatste tijd afprijzingen in de supermarkten, waardoor de vraag is wat er onder de streep overblijft. “Nederlands grootste weet als hoeder van alle ingrediënten voor dagelijks vijf miljoen bordjes één ding zeker: Appie moet ‘today’ en ‘tomorrow’ een aantrekkelijk alternatief blijven voor al die mensen die de Lidl en Jumbo steeds vaker als primaire supermarkt (zullen) gebruiken”, schreef hij.

Albert Heijn zou 2018 volgens Parker Brady ‘het liefst willen vergeten’. Ondanks de hoogconjunctuur zouden de omzetten zwaar tegenvallen en zijn er ondanks alle spaaracties minder klanten over de vloer gekomen. “Vooral de eigen filialen hebben last van de opmars van online boodschappen doen, de groei van thuisbezorgmaaltijden en eten op de winkelvloer, maar ook de brede verkrijgbaarheid van traditionele supermarktproducten bij branchevreemde spelers. Je struikelt zeker bij Action en Kruidvat over het voorverpakte voedsel en de huishoudmiddelen.”

Gall & Gall
Marit van Egmond komt dus niet in een gespreid bedje terecht. De huidige commercieel directeur neemt het stokje over van Wouter Kolk. Ze blijft wel aan hem rapporteren, aangezien Kolk topman is van Ahold Delhaize in Europa en Indonesië. De wisseling van de wacht komt niet als een grote verrassing. Kolk kreeg er de afgelopen periode steeds meer taken binnen het supermarktconcern bij. Zo gaat hij zich nu ook richten op het beter benutten van digitalisering, e-commerce en synergiekansen binnen het bedrijf. Tegelijkertijd presenteerde Van Egmond zich al steeds meer naar buiten als topvrouw van Albert Heijn. Sprak ze eerst als directeur merchandising & sourcing over onderwerpen als het terugdringen van suiker, uitte ze later kritiek op het investeringsvermogen van A-merken. En toen Albert Heijn begin dit jaar de eerste keuken opende in Amsterdam vanwaar warme maaltijden worden bezorgd, mocht zij vertellen daarvoor een toenemende behoefte bij de klanten te zien.

Van Egmond begon ruim twintig jaar geleden als management trainee bij Ahold. Ze was onder meer assistent-supermarktmanager en logistiek manager vleeswaren en salades bij Albert Heijn. Later was ze als categorymanager onder meer verantwoordelijk voor de introductie van maaltijdsalades en het merk Zaanse Hoeve. Begin 2007 werd ze benoemd tot director store operations support. Haar eerste ervaring als ceo deed ze op bij Gall & Gall, waar ze in totaal ruim vijf jaar werkte. Eerst als commercieel directeur en de laatste drie jaar als eindverantwoordelijke. Onder haar leiding voerde Gall & Gall een herpositionering door ‘van een traditionele slijterij naar een toonaangevende eigentijdse speciaalzaak’. Ook zorgde ze voor een online propositie voor de Ahold-dochter.

In 2014 keerde ze terug bij Albert Heijn, als directeur merchandising & sourcing. Eerst alleen voor de versafdeling, later voor het volledige assortiment. Onder haar taken vallen onder meer de inkoop van private label, nationale merken en verse producten, terwijl ze meer dan driehonderd mensen aanstuurt. Sinds afgelopen juni is ze officieel EVP Commerce bij Albert Heijn, ook wel commercieel directeur genoemd.

Oog van de storm
Op 1 februari maakt Van Egmond opnieuw promotie en wordt ze brand president & ceo van Albert Heijn. Kolk roemt in het persbericht haar kennis van de foodretail. “Ze heeft succesvolle teams geleid, veel innovaties gerealiseerd in snel veranderende omgevingen en een uitgebreid netwerk opgebouwd van partners en leveranciers.” Van Egmond noemt het op haar beurt een eer om leiding te geven aan Albert Heijn. “Ik kijk ernaar uit om met onze medewerkers, en met franchisenemers, partners en andere stakeholders het succes van Albert Heijn voort te zetten.”

Hoe makkelijk dat gaat, valt nog te bezien. Tegelijk met haar benoeming zijn de jaarcijfers bekendgemaakt. Daaruit blijkt weliswaar dat Albert Heijn online en fysieke winkels de vergelijkbare omzet in het laatste kwartaal zag toenemen, maar dat de supermarktketen over het hele jaar marktaandeel moest inleveren. Jumbo, Plus, Coop, Jan Linders, Vomar: stuk voor stuk groeien ze (veel) harder dan Albert Heijn. “De marktleider met duizend winkels zit midden in het oog van de storm”, zei Parker Brady al. “Vasthouden aan het marktaandeel blijft heilig, maar de grootgrutter weet nu al dat het in 2019 het groeitempo van de markt niet bij kan benen. Tom Poes, verzin een list.”