Kaufhaus Des Westens, in de volksmond liefdevol KaDeWe genoemd, is al meer dan een eeuw een begrip, zowel wereldwijd als in thuisland Duitsland. Het Berlijnse luxewarenhuis werd een onmisbare bestemming voor bezoekers uit binnen- en buitenland. Zo bleef het bedrijf (tot nu toe) bestaan. Oók tijdens Wereldoorlogen.
 

Adolf Jandorf opende voor het eerst de deuren van Kaufhaus Des Westens in 1907, nog vóór de Eerste Wereldoorlog. Dat was een enorme operatie: al ten tijde van de opening telde KaDeWe bijna 60 duizend vierkante meter aan winkeloppervlak. Iconisch, want een warenhuis van deze omvang kende Europa nog niet. Het Franse Galerie Lafayette, bijvoorbeeld, had in die tijd enkel een klein winkeltje in Parijs. Het vergelijkbare Selfridges opende pas 2 jaar zijn deuren in Londen. 
 

Kaufhaus Des Westens ontleent zijn naam aan de ligging van het pand in Berlijn. In dit deel van de hoofdstad werd aan het begin van de 20ste eeuw namelijk fors geïnvesteerd: het deel van de historische stad moest een hotspot worden voor shoppende Berliners (en van daarbuiten). Ook niet onbelangrijk: rond die tijd werd kreeg Berlijn voor het eerst een Untergrundbahn, een metrolijn. Op die manier kregen ook bewoners zonder eigen vervoersmiddel toegang tot de populaire binnenstad. Winkelen werd hiermee een makkelijkere activiteit, in een periode waarin een opkomende economie ervoor zorgde dat Duitsers daadwerkelijk wat te besteden hadden. Een kans die KaDeWe met beide handen aangreep. 
 

Tweede Wereldoorlog 

Na 2 decennia werd KaDeWe opgenomen in de Hertie Group. Het warenhuispand werd uitgebreid, de inrichting kreeg een metamorfose, en de populariteit steeg weer. Het ging het bedrijf voor de wind, tot het politieke klimaat veranderde. 
 

Het anti-semitisme en het nationaal-socialisme kwamen tegelijk op in Duitsland. Er werden wetten ingesteld, die allesbehalve positief uitpakten voor Joodse ondernemers, zoals ook Adolf Jandorf en de grondleggers van de Hertie Group. Het werd niet meer mogelijk om nieuwe productlijnen op te zetten, of om uit te breiden. In 1933 zagen de eigenaren zich genoodzaakt om KaDeWe te verkopen aan niet-Joodse eigenaren. Het bedrijf kwam in handen van de Nationaal Socialistische Partij. 
 

Hoewel het jarenlang leek alsof KaDeWe ongedeerd uit de Tweede Wereldoorlog zou komen, landde er in 1943 tijdens een bombardement op Berlijn een Amerikaans vliegtuig op het gebouw. In de ramp brandde Kaufhaus Des Westens bijna tot aan de grond toe af. Na de bevrijding stonden de jaren die volgden, in het teken van wederopbouw. Van bezet Europa, maar ook van KaDeWe. 
 

Verdeeld Berlijn

Dat die unieke ligging in het centrum van Berlijn bijdroeg aan het iconische karakter van KaDeWe, bleek ook in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, toen Berlijn werd verdeeld door het IJzeren Gordijn. Toen het warenhuis na 7 jaar weer werd geopend, werd dat gevierd door meer dan 180 duizend Duitsers. KaDeWe werd een symbool voor een nieuw begin. Voor het verwoeste warenhuis, en voor het verwoeste Berlijn. Intussen werd er verder gebouwd, en kwamen er meerdere verdiepingen bij. 
 

Niet iedereen was blij met het iconische warenhuis. In de jaren ‘70 en de ‘80 was KaDeWe herhaaldelijk onderwerp van politieke ophef en demonstraties. Zo werd er in 1969 gedemonstreerd tegen de Vietnam Oorlog. KaDeWe werd gezien als kapitalistisch middelpunt en zou banden hebben met Amerika. 
 

Deze protesten stopten met de val van de Berlijnse Muur, in 1989. Wat volgde: gouden jaren, waarin vrijheid werd gevierd in de binnensteden en - jawel - in de paden van Kaufhaus Des Westens. Oost-Berlijners kregen met KaDeWe een plek om kennis te maken met het 'Westerse kopen'. En dat werd vertaald in de grootste bezoekershausse die het warenhuis in zijn hele geschiedenis heeft gekend. 
 

Het volgende sleutelmoment in de geschiedenis van KaDeWe volgt decennia later, in 2012. Het Oostenrijkse Signa Group kocht KaDeWe, samen met 16 Galeria Karstadt-vestigingen. La Rinascente, sinds 2011 onderdeel van het Thaise Central Group, kocht 3 jaar later (2015) een meerderheidsbelang van KaDeWe. Daarmee werden Central Group en Signa beiden eigenaren van KaDeWe; net als de Bijenkorf, Selfridges en Galeria.

Faillissement 

Of het warenhuis nog een eeuwwisseling meemaakt, is nog onzeker. Dinsdag vroeg KaDeWe faillissement aan, dat is goedgekeurd door een rechter in Berlijn.  KaDeWe Group, waar ook Alsterhaus (Hamburg) en Oberpollinger (München) onder vallen, hoopt 'samen met het management' alle warenhuizen te kunnen voortzetten. 
 

Het grootste vraagteken is volgens directeur Michael Peterseim de huurprijs van de panden. Deze prijzen zijn volgens het bedrijf flink opgeschroefd door Signa Group, dat sinds 2023 in zwaar weer verkeert. Deze 'exorbitant hoge prijzen' zorgen er volgens Peterseim voor dat KaDeWe onmogelijk winst kan maken. 
 

Dat de problemen aan de kostenkant - en niet aan de omzetkant - zitten, verduidelijkt de directeur. 'Zelfs in economisch moeilijke tijden' haalt het bedrijf goede omzetcijfers. De stand in boekjaar 2022-2023: bijna 728 miljoen euro. Zodra de huurkosten weer dalen, zit er volgens hem weer toekomst in het bedrijf. 
 

Verschillende media vragen zich af of een sluiting van het iconische warenhuis in de lijn der verwachting zit. "Nog altijd komen hier tienduizenden mensen per dag winkelen", zegt NOS-Correspondent Charlotte Waaijers illustrerend. "In Duitsland gelooft niemand echt dat dit instituut zal verdwijnen."