Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2023, aan de hand van een aantal hoofdpunten. Vandaag: de aanhoudende chaos bij (de eigenaren van) de Bijenkorf.
 

Winkelstakingen, een reorganisatie en de val mede-eigenaar Signa Group: 2023 stond voor een groot deel in het teken van chaos bij de Bijenkorf. 
 

Met meer dan 10 stakingen op rij begint de Bijenkorf dit jaar allesbehalve met een schone lei. Begin februari wordt de onrust versterkt wanneer het volgende nieuws rondom de Bijenkorf de kop opsteekt. Het besluit om de Duits- en Franstalige webshops te sluiten, is de volgende duit in het zakje. 
 

Het begint erop te lijken dat het niet goed gaat. Enkele weken later wordt dat beeld bevestigd, wanneer duidelijk dat er een reorganisatie wordt doorgevoerd. Op het hoofdkantoor gaan er 15 banen weg. De boodschap: de afdelingen kunnen efficiënter worden ingericht. 
 

Intussen vinden staking nummer 15 en 16 plaats. 

En daarna is het stil. Te stil. Want hoewel de Bijenkorf en vakbond FNV niet uit de onderhandelingen voor loonsverhoging lijken te komen – waarin de Bijenkorf onvermurwbaar lijkt in zijn eindbod van 6 procent extra loon – wordt er niet meer gestaakt. 
 

Interne conflicten 

Tot het volgende punt van onrust zich aandient, begin juli. Alweer een probleem dat te maken heeft met personeelszaken, wanneer via interne communicatie-app Speakap de optie wordt uitgeschakeld om te reageren op berichten. Medewerkers zijn boos en voelen zich de mond gesnoerd. Nog steeds zit er veel kwaad bloed over de vastgelopen loononderhandelingen. 
 

Volgens expert Rupert Parker Brady is dit terug te voeren naar de overname van moederbedrijf Selfridges Group, waarin het Thaise Signa en Central Group als joint venture de touwtjes in handen hebben. “De resultaten en de winstgevendheid van het Nederlandse warenhuis staan sinds 2020 sterk onder druk, wat ertoe heeft geleid dat de huidige directie sterker moet sturen op omzetoptimalisatie en kostenbesparingen.” Er waait een andere wind, bemerkt Parker Brady: “De huidige eigenaren sturen sterk op de korte termijn. Dat is het cruciale verschil.” 
 

De keuze van de Bijenkorf om de eerder genoemde banen op het hoofdkantoor te schrappen, is daarin een belangrijk punt: met de reorganisatie zou het bedrijf hebben beknibbeld op rollen die belangrijk zijn voor de menselijke maat in de organisatie (HR en marketing). Het resultaat? “Een rompdirectie die stuurt op cijfers en operatie en minder op de beleving. Ja, en dat voel je. Vooral de medewerkers.”
 

Als in oktober voor de derde keer een reorganisatie wordt aangekondigd, is het tumult compleet. Met nog eens 64 hoofdkantoorbanen en 37 geschrapte leidinggevende functies, staat de teller op 100 verdwenen banen. 
 

Ondanks de personeelsproblematiek zien de eerste financiële resultaten er wel goed uit. De kostenbesparende maatregelen lijken effect te hebben: de Bijenkorf belandde vorig jaar in de zwarte cijfers, met een ‘licht positief resultaat’ van 2,8 miljoen euro.
 

De Bijenkorf (niet) in de etalage 

Die financiële resultaten konden een faillissement van Signa, de vastgoed- en retailgroep die de helft van Selfridges Group in handen heeft, niet voorkomen. 
Het concern van de Oostenrijkse miljardair René Benko, eigenaar van het Duitse Galeria Karstadt Kaufhof en daarmee van Belgische warenhuisketen Inno, gaat in november onderuit. De reden: aanhoudende financiële tegenwind. Plus een schuldenlast van liefst 5 miljard dollar. 
 

Medio november voelt Signa Group zich daarom ook genoodzaakt zijn aandelen in de Bijenkorfs moederbedrijf Selfridges Group te verkopen. Deze aandelen halen de etalage niet: mede-eigenaar Central Group neemt ook de resterende aandelen over.
 

Op voorwaarde dat de autoriteiten akkoord gaan, krijgt Central Group met het meerderheidsaandeel zeggenschap over alle merken binnen Selfridges Group. In Nederland valt daar de Bijenkorf onder, in het VK gaat het om Selfridges-warenhuizen en in Ierland valt Brown Thomas & Arnotts onder de groep.
Aan de medewerkers worden ‘geen bijkomende effecten’ beloofd.
 

Galeria en Inno

In het buitenland speelt er ook het een en ander. Central Groups andere warenhuisketen, Galeria Karstadt Kaufhof, verkeert in noodweer. Het Duitse bedrijf is al langer dit jaar bezig locaties te sluiten, en besluit in oktober dan toch om de 16 vestigingen van zijn Belgische warenhuisketen Inno te koop te zetten. Ook de webshop belandt in de etalage. 
 

Dat bedrijfsonderdeel is relatief gezond. Inno was dit jaar voor het eerst in 2 jaar weer winstgevend, en schreef voor zo'n 10 miljoen euro in het zwart. Galeria hoopt dat de verkoop 50 tot 100 miljoen euro opbrengt. 
 

Toch is het volgende hoofdstuk onzeker. Zoals gezegd had Signa ook aandelen in Galeria – en daarmee in Inno. Met de insolventieprocedure is het onduidelijk of Central Group, naast Selfridges Group, ook Galeria en Inno volledig in handen krijgt. 
 

Inno stelt dat het omvallen van Signa niet zorgt voor grote problemen. De boodschap is duidelijk: het bedrijf zegt zelf gezond genoeg te zijn.  
 

'Eigenaren nodig die geloven in beleving'

Terug naar de Bijenkorf. Het is op dit moment moeilijk te voorzien wat er gaat gebeuren. De warenhuisbranche staat al sinds de jaren ’80 bijna overal zwaar onder druk staat door de opkomende discountmarkt. In ons land is de Bijenkorf de enige overlever in het warenhuisgeweld. 
 

Volgens Parker Brady komen daar de problemen rond HR nog bij. Dat de Bijenkorf weer voorzichtig in de zwarte cijfers is terechtgekomen, geeft geen garanties voor de toekomst. “Het is mij een raadsel hoe het bedrijf door reorganisaties op hoofdkantoor en winkels denkt het tij te keren, en tegelijkertijd de ‘premium experience’ voor de klant te behouden.”

Het gebrek aan de juiste mensen op de juiste plekken, en het onrust onder het personeel, heeft een negatieve impact op de klanten en op hun beleving in de winkel – precies waar de Bijenkorf jarenlang zijn USP van maakte.

"De premium experience strategie van de afgelopen 10 jaar moet op de schop, tijd voor een nieuwe aanpak. De Bijenkorf moet weer durven investeren in de toekomst, in plaats van bezuinigen. Daar heb je wel eigenaren voor nodig die geloven in klantbeleving, verrassende marketing en de beste service. En in goede medewerkers die vol overgave en met plezier hun werk kunnen doen. Welke betekenis kan en wil je spelen de komende 5 jaar? Daar is visie voor nodig."