Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2023, aan de hand van een aantal hoofdpunten. Vandaag: 10 faillissementen die in het oog springen.

Precies 10 jaar geleden kampte de detailhandel met een treurig record: nooit eerder gingen zoveel winkels op de fles. In dat jaar werden liefst 904 faillissementen uitgesproken. 

Hoewel 2023 niet in de buurt komt van de cijfers in 2013, laat de sector met bijna 300 retailfaillissementen tot nu toe wel een stijging zien ten opzichte van de afgelopen 2 jaar. In 2022 gingen 193 retailers failliet, terwijl het jaar ervoor het doek viel voor 137 ondernemers.

De stijging kent meerdere oorzaken. De naweeën van de coronacrisis – denk: omzet die nog altijd achterblijft, uitgestelde belastingen en overheidssteun die terugbetaald moeten worden – staan op 1. Daarnaast houden consumenten de hand op de knip, is er onrust in de markt door mondiale spanningen en hoge rentes, terwijl de loon- en productiekosten stijgen. Een giftige cocktail die tientallen retailondernemers in de problemen bracht of over het randje duwde. 

Deze 10 faillissementen vielen op. 

1. Leonidas (Handelsonderneming Min) 

Het eerste retailfaillissement van 2023 laat niet lang op zich wachten. Al begin januari valt het doek voor Handelsonderneming Min, uitbater van 20 Leonidas-winkels. 

Chocoladeketen Coco & Sebas lijft het merendeel van de winkels, het hoofdkantoor en de distributieactiviteiten in. De 16 overgenomen vestigingen doen het volgens ceo Roger Scheeren goed onder de Coco & Sebas-vlag: “Ze boeken ongeveer 40 procent meer omzet dan Leonidas er deed.”

 
2. VanMoof

Even daarna volgen de eerste berichten over problemen bij VanMoof. Met zijn strakke en minimalistische design en hoge prijskaartje worden de tweewielers al snel een statussymbool. Er openen flagshipstores in metropolen als Amsterdam, Osaka, Singapore en New York en VanMoof moet ‘de Apple onder de fietsenbouwers worden’. 

Lange tijd kan het allemaal niet op. Kapitaalinjecties worden binnen een paar uur binnen gesleept en de wereldwijde fietsverkoop neemt tijdens de coronacrisis met meer dan 200 procent toe. Het merk tikt in 2021 een omzet van 74 miljoen euro aan.

Toch worden de eerste scheurtjes zichtbaar. De verliescijfers bedragen in datzelfde jaar bijvoorbeeld 75 miljoen euro. “Het heeft mij overvallen wat er allemaal bij komt kijken om van een scale-up een grote, soepel draaiende machine te maken”, aldus medeoprichter Taco Carlier. 

Klanten melden steeds vaker problemen met hun fiets, die niet worden opgelost. VanMoof neemt meerdere maatregelen. De verkoop wordt gepauzeerd – volgens het merk om de productie en levering van bestaande bestellingen in te halen – en men benadert branchegenoten en buitenlandse investeerders voor kapitaal. Het mag allemaal niet meer baten. In de zomer verklaart de Amsterdamse rechtbank VanMoof failliet. E-scootermerk Lavoie, onderdeel van het Britse McLaren, neemt het fietsenmerk over. 
 

3. Scotch & Soda 

Het eerste retailslachtoffer van ‘long covid’, zo wordt het faillissement van Scotch & Soda in maart omschreven. De nasleep van covid, inflatie en hoge kosten blijkt te veel voor het modemerk, dat de afgelopen jaren veel geld investeerde in buitenlandse expansie. 

Ten tijde van het faillissement heeft Scotch & Soda volgens de eigen website 226 winkels in 30 landen, waarvan 31 in Nederland. Het merk heeft zo'n 7.000 verkooppunten en verstuurt de kleding naar ruim 70 landen.

Het Amerikaanse Bluestar Alliance heeft 60 miljoen euro over voor de doorstart van het Amsterdamse merk. Scotch & Soda blijft daarmee volgens de curator actief in Nederland en andere 'belangrijke markten'. Zo neemt een dochteronderneming van Bluestar Alliance de Amerikaanse activiteiten over.  

De Franse activiteiten komen in handen van Group Alain Broekaert (GAB). De modedistribiteur was al oprichter van Scotch & Soda Belgium en is daardoor al eigenaar van 25 Scotch & Soda-winkels in België en Luxemburg. 

4. Score Group

Een grote coronaschuldenlast, supplychainproblemen en de koopkrachtdaling van consumenten doen Score Group in juni de das om. Het kledingconcern is eigenaar van Score en jeansmerk Chasin’. Ten tijde van het faillissement heeft Score Group meer dan 50 winkels in Nederland, een webshop en shop-in-shops in de Benelux en Duitsland. Er werken ongeveer 450 mensen. 

De groep valt na het faillissement uit elkaar. MFG Group, het bedrijf van ondernemer Martijn Rozenboom, neemt de voorraden van Score over en leidt de uitverkoop ervan. JOG Group, waar Jeans Centre en Garcia onder vallen, lijft Chasin’ in. Inmiddels is weer een nieuwe Chasin'-winkel in Arnhem en Groningen open.

Oprichter Jan Peters opende de eerste Score-winkel in 1981 in Apeldoorn. In 1992 lanceerde hij jeansmerk Chasin’. Chasin’ leidde tot de internationale expansie van het modebedrijf, vertelde Peters eerder in de RetailTrends-podcast. “Ik zag in Amerika veel verticale A-labels, in Europa had je alleen maar private-labels. Ik dacht: ook dit kan ik zelf.”

5. Vero Moda, Bestseller, Pieces (Doek Retail) 

Nog een modeketen, nog een slachtoffer van de coronacrisis. Doek Retail, uitbater van een aantal winkels van Bestseller-dochters Vero Moda (14 winkels), Vila (11) en Pieces (2) kan zich in het rijtje van Scotch & Soda en Score Group scharen. Na het bankroet vindt een groot deel van de filialen  onderdak bij het Deense moederbedrijf. Bestseller neemt 8 winkels van Vero Moda, 2 van Pieces en 2 van Vila over. Door de overname behouden 85 van de 115 medewerkers hun baan. 
 

6. BCC 

“Het verdienmodel klopt niet meer”, aldus eigenaar Michiel Witteveen over BCC. De elektronicafomule met 56 winkels in Nederland kampt met lage marges en een belastingschuld van meer dan 30 miljoen euro. Gesprekken over een mogelijke verkoop lopen op niets uit en de keten vraagt medio september uitstel van betaling aan. 

Een dag nadat de financiële problemen bekend worden gaan bijna alle winkels dicht. Er ontstaan onveilige situaties voor het personeel nadat klanten bijvoorbeeld horen dat er geen retouren meer worden aangenomen.

Men houdt het tempo erin: al een week na de surseanceaanvraag verklaart de rechter BCC failliet. De curatoren zien weinig heil in de verkoop van BCC als geheel en gaan voor een verkoop in delen.

Zo lijven MediaMarkt, Coolblue, EP, Electro World en Mikro-Electro allemaal meerdere winkels in. BCC-dochter Aircoshop komt in handen van energiemaatschappij E2-Energie, terwijl bezorgdienst Home Delivery & Installation niet doorstart. Wel vindt een deel van het bezorgpersoneel onderdak bij Coolblue. Ook bij het slotakkoord van de fysieke winkels moeten de deuren op slot: agressieve klanten belemmeren de faillissementsverkoop.
 

7. Big Bazar

Al enige tijd doen geluiden over problemen bij Big Bazar de ronde. De directie reageert vanwege vakanties en andere belangrijke bezigheden niet op vragen van de RetailTrends-redactie. Halverwege de zomer worden de problemen echter zo groot dat ze niet langer weggemoffeld kunnen worden. Wat daarna gebeurt is bijna een soap, met meerdere reddingspogingen, gangen naar de rechter en uiteindelijk toch een faillissement. Enfin, Big Bazar heeft een eigen artikel nodig. Houd daarvoor RetailTrends in de gaten. 

8. Droginet 

Zowel automatisering als personeel is duurder geworden. Tel daar een dalende omzet bij op en je hebt een ingewikkelde situatie, merkt Droginet. De Groningse webshoponderneming wordt in november failliet verklaard.

Droginet is het moederbedrijf van Koopjesdrogisterij en nam in 2022 nog Drogisterij.net over uit een faillissement. Die webshop ging na ruim 20 jaar op de fles. De doorstart van Droginet laat niet lang op zich wachten. Ruim 2 weken na de faillissementsverklaring is de nieuwe eigenaar bekend. De online drogisterij komt in handen van Hager-Minnema-Hutten-Beheer, een groothandel uit Franeker.
 

9. Sports Unlimited Retail (Perry Sport, Aktiesport, Sprinter)

Na jaren van verlies en meerdere winkelsluitingen wordt Sports Unlimited Retail, het bedrijf achter Perry Sport, Aktiesport en Sprinter, failliet verklaard. Ondanks de sombere cijfers wordt in de meest recente jaarrekening met een faillissement nog geen rekening gehouden, omdat JD Sports steun zou blijven bieden. 

Onder het faillissement vallen in totaal meer dan 50 winkels van de 3 formules. Er werken 1.100 mensen bij het bedrijf. De Nederlandse winkels van JD Sports, die dezelfde eigenaar hebben als Sports Unlimited Retail, worden niet getroffen door het faillissement.

Perry Sport en Aktiesport gingen in 2016 ook al failliet. De formules zijn toen doorgestart door JD Sports. De Britse beursgenoteerde sportwinkelketen nam destijds 187 winkels over uit de failliete boedel en sloot sindsdien meer dan de helft van de winkels, terwijl een groot deel werd omgebouwd tot de Sprinter-formule. Ook de webshops gingen onlangs nog om.

De toekomst is nog onzeker: de curator voert gesprekken over een (gedeeltelijke) doorstart van het bedrijf. 

10. Pieter Pot

Dat Pieter Pot worstelt met het rondrekenen van het businessmodel is bekend. Begin dit jaar zit de verpakkingsvrije supermarkt in zwaar weer en dreigt een faillissement. Dat wordt afgewend. Vervolgens doet de startup meerdere malen een beroep op klanten om te investeren, zodat men de leveranciers vooruit kan betalen.

Een schuld van 79.000 euro blijkt voor bedrijfstakpensioenfonds Levensmiddelen echter de druppel. De rechtbank verklaart de voormalig RetailRookie failliet nadat het fonds een faillissementsverzoek heeft ingediend. 

Het ging om 2 redenen mis bij Pieter Pot, denkt retailexpert Tom Kikkert. De startup werkte ten eerste vanuit een traditioneel exponentieel groeimodel. “Ze dachten: we gaan iets nieuws in een oud jasje stoppen, om zo op een snelle groei te komen. Bovendien is winstgevende e-commerce voor alle bedrijven een uitdaging. Je moet dan wel met iets heel bijzonders komen. Het is moeilijk om dat op een succesvolle manier te doen.”

Na de coronaperiode stokte de snelle groei van het bedrijf. “Dan blijf je achter met een organisatie die is ingericht op massale groei. Gevolg? Je raakt de reden dat je opgericht bent uit het oog. Het is heel moeilijk je dna te bewaken als je snel groeit.”