Wat gebeurde er afgelopen jaar in retailland? RetailTrends blikt terug op 2020, aan de hand van negen hoofdpunten. Vandaag sluiten we deze reeks af met de zes meest spraakmakende retailrelletjes.

Wat doe je als een ex-franchiser een vrijwel gelijke pepernotenformule opent? Dan laat je dat niet van je kant gaan. Hetzelfde dacht Grolsch over het Kordaat-bier van Lidl dat wel érg veel wegheeft van zijn Kornuit-pils. En ook bol.com moest het horen toen het besloot producten met Zwarte Piet te verwijderen uit zijn assortiment. We zetten de meest spraakmakende retailrelletjes van afgelopen jaar voor je op een rijtje. 

Boeren op de bres
Waar we tijdens de kerst van 2020 vooral bezig zijn om de drukte in de supermarkten te beperken, vroegen we ons tijdens de kerst van 2019 af of er wel voldoende eten in de supermarkt zou liggen. Boeren protesteerden tegen de lage prijzen die zij voor hun producten kregen en tegen het stikstofbeleid.

Die protesten kwamen ook in 2020 terug. Er werd onder meer actie gevoerd bij diverse supermarkten en winkelcentra en ook distributiecentra van onder meer Albert Heijn en Jumbo moesten eraan geloven. Boerenactiegroep Agractie eist een hogere prijs voor zuivel. Bij het dc van Jumbo zeiden de agrariërs dat de supermarktketen ‘alles en iedereen onder druk zet en levensmiddelen uit het buitenland haalt en dat levert ons niks op’. Het toppunt was misschien wel het bezoek aan Jumbo-topman Frits van Eerd in Veghel. Van Eerd zou een kwartier met de boeren hebben gepraat en noemde het ‘een goed gesprek’. Het Centraal Bureau voor Levensmidddelen zit op 14 januari met de boeren om tafel. Het gaat dan onder meer over het keurmerk FarmerFriendly, een initiatief van Farmers Defence Force.

Eendagsvlieg
Jeneverdestilleerderij Hooghoudt is bezig met het oppoetsen van het sleetse imago dat jenever in de loop der tijd heeft gekregen. Een webshop moet die metamorfose af maken, zo kan het merk ook de moderne consument bereiken. Dat hebben ze geweten. Op 25 februari ging de webshop de lucht in om een dag later weer offline te gaan. De reden: de slijterijen waren des duivels over het initiatief. Berichten als “Fantastisch deze webshop! Nu kan ik alles saneren” stroomden binnen bij Hooghoudt, die daar erg van schrok. “Deze reacties hadden we niet verwacht”, vertelt marketingdirecteur Niels Grootenboer, die toen verwachtte de webshop in een nieuw jasje alsnog te lanceren in maart of april. “Want dat de shop wordt gelanceerd, staat als een paal boven water.”

In oktober lijkt het enthousiasme wat gekelderd en is er nog steeds geen sprake van een webshop. “Het heeft geen haast”, legt algemeen directeur Arno Donkersloot uit. “Het is voor ons niet extreem belangrijk.” Uiteindelijk moet een webshop volgens Donkersloot wel kunnen. “Bols heeft er ook één.”

Look-a-likes
Dit relletje was vorig jaar al ingezet, maar is nu eindelijk beslecht: de strijd tussen Grolsch en Lidl om een zogenaamde ‘bierkloon’. Het biertje Kordaat, gemaakt en verkocht bij Lidl, lijkt volgens Grolsch verdacht veel op zijn Kornuit-pilsje. De naam en de verpakking zouden te veel overeenkomsten hebben. De belangen voor beide partijen zijn groot. Kornuit is inmiddels goed voor een omzet van vijftig miljoen euro. Kordaat staat op nummer zeven in de Nederlandse bierlijst.

De schermutseling bereikte dit jaar een nieuw hoogtepunt toen Grolsch een hoogleraar forensische fonetica op de materie losliet om te bewijzen dat het verschil tussen Kornuit en Kordaat veel te klein is. Lidls advocaat vindt dat onzin, volgens hem beginnen talloze Nederlandse woorden met ‘Kor’. Bovendien oordeelde ook de rechter dat de klemtoon in de tweede lettergreep bepalend was en genoeg verschilde. Na twee jaar steggelen lijken de twee partijen zelf ook wat moe te zijn geworden van al het gedoe en wordt de strijdbijl begraven, al doet Grolsch verder geen mededelingen over hoe de deal is beklonken. Beide biertjes mogen in elk geval in het schap blijven liggen.

Welles nietes
Vorig jaar meldde brillenketen GrandVision dat het is ingelijfd door het Frans-Italiaanse optiekconcern EssilorLuxottica voor 7,2 miljard euro. Kat in het bakkie, zo leek het. Alleen de Europese Commissie moest de overname nog goedkeuren. Met de coronacrisis van dit jaar, leken de kaarten bij EssilorLuxottica ineens heel anders geschud. Rechtszaak na rechtszaak volgde en ook werden er invallen gepleegd op het hoofdkantoor van GrandVision (moederbedrijf van Pearle en Eye Wish).  EssilorLuxottica probeerde namelijk informatie van GrandVision los te peuteren over de maatregelen die het bedrijf had genomen tijdens de pandemie, maar daar wilde GrandVision niets van weten. EssilorLuxottica vond dat het bedrijf daarmee de overnamedeal tussen de twee partijen zou verbreken. Als reactie daarop probeerde het moederbedrijf van Pearle de overname af te dwingen middels een arbitrageprocedure. 

Om de informatie over de coronamaatregelen alsnog veilig te stellen, viel EssilorLuxottica enkele dagen later binnen op twee locaties van GrandVision. Het brillenconcern had daar toestemming voor gekregen bij de rechter, zo bleek later. De rechter concludeert uiteindelijk dat het moederbedrijf van Pearle en Eye Wish de betreffende informatie niet hoeft te delen met zijn nieuwe eigenaar. De rechter sprak van een ‘ongeoorloofde fishing expedition’ door strategisch relevante, concurrentiegevoelige en bedrijfsvertrouwelijke informatie te eisen waarmee EssilorLuxottica ‘een onredelijk voordeel kan genieten’. Toch laat het brillenconcern het er niet bij zitten en gaat in hoger beroep.

Daarmee is de kous nog niet af. Begin december meldt persbureau Bloomberg dat EssilorLuxottica probeert onder de overname uit te komen. Het bedrijf zou zich zorgen maken over hoe GrandVision uit de coronacrisis komt. Bovendien zou de overname nu minder interessant zijn omdat door de coronacrisis consumenten meer online zijn gaan kopen en fysieke winkels daardoor minder noodzakelijk zijn. EssilorLuxottica ontkent deze geruchten dezelfde dag nog en stelt dat er alles aan gedaan wordt om de overname af te ronden. Op de andere verhalen die zich de ronde doen, wil het bedrijf niet ingaan. 

De Zwarte Piet toespelen
Dat Zwarte Piet de tongen losmaakt in Nederland behoeft geen uitleg. De hulpjes van Sinterklaas zijn al jaren een punt van discussie en zorgen voor sterke verdeeldheid. Webwinkel bol.com besloot dit jaar om alle artikelen die ‘kunnen aanzetten tot discriminatie of haat’ uit het assortiment te weren en producten met afbeeldingen van Zwarte Piet behoren daar ook toe. ‘Bol.com is de winkel van ons allemaal’, schrijft de webreus in een statement. ‘Dat betekent dat iedereen bij ons terecht moet kunnen en dat je je tegelijkertijd ook welkom bij ons voelt.’ Voortaan gebruikt het platform alleen nog de term ‘Piet’ in zijn communicatie.

Het resultaat van de actie waren woedende pietenfans die massaal opriepen om de webshop te boycotten en ook onder het bericht op RetailNews hadden lezers een mening over de zet van bol.com. Van ‘dat wordt voortaan: de winkel was van ons allemaal’ tot ‘dat zo’n bedrijf zich laat piepelen door al dat linkse volk’. Veel mensen zeggen hun account bij de webreus te hebben opgezegd. Retailexpert Cor Molenaar verwacht echter dat het besluit geen negatieve effecten heeft voor het bedrijf. Een paar dagen later meldt ook Amazon dat het producten met Zwarte Piet verwijdert. Goed voorbeeld doet goed volgen?

Pepernotenoorlog
Er was eens een franchiser van pepernotenformule Van Delft die zijn eigen winkel had in Amsterdam. De franchiser, Miguel Groeneveld, voldeed volgens Van Delft niet en zou onder meer te weinig omzet draaien en te weinig andere winkels hebben geopend. Ook zou hij structureel zijn betalingsverplichting niet zijn nagekomen en er zouden te veel andersoortige producten worden verkocht in de winkels. Groeneveld ontkent dit allemaal. Volgens hem zou Van Delft twee winkels in de buurt van zijn winkel openen en zou hij zijn betalingsverplichtingen wél nakomen. “Van Delft strooit tegenwoordig vaker met modder dan met kruidnoten”, aldus Groeneveld. 

Afijn, Groeneveld stopte zijn carrière als franchiser bij Van Delft en begon voor zichzelf met… een pepernotenformule, genaamd Peppernuts Holland. Hij opent een winkel op dezelfde locatie aan de Amsterdamse Singel waar hij eerst met Van Delft zat. Volgens de franchiseovereenkomst mag Groeneveld dit pas na twee jaar doen. Bovendien maakt Groeneveld volgens Van Delft nog steeds gebruik van goederen die hem ter beschikking zijn gesteld en zou hij de franchise fee niet hebben betaald.

De hele zaak komt voor de rechter in een kort geding waarbij Van Delft eist dat Peppernuts zijn winkel aan de Singel sluit. Dat hoeft echter niet, zo oordeelt de rechter. Groeneveld heeft deze winkel namelijk overgezet op Fabulous for Less, een b.v. die op naam van zijn vriendin staat. De eigenaar van Peppernuts zegt geen juridische connectie te hebben met Fabulous for Less, maar ‘kent de eigenaresse wel goed’.

Peppernuts had tien pop-upwinkels verspreid over het land. Oscar de Lange, directeur van Van Delft, zegt zich te beraden op verdere stappen. “Peppernuts verwijst heel erg naar een naam die wij al gebruiken. Zij doen zich voor als pepernotenwinkel en iedereen denkt dat het Van Delft is. Wij vinden dat misleiding.” Daar horen we volgend jaar ongetwijfeld meer van.