Komt hij eraan of is hij er al, de zelfrijdende auto? Tesla biedt de bestuurder met zijn full-self-driving-pakket (FSD) een hoge mate van autonomie. Er is nog steeds bestuurderstoezicht vereist. Tegelijkertijd is oprichter Elon Musk optimistisch en verwacht hij dat Tesla tegen het einde van dit jaar level 4 (volledig autonoom in bepaalde omstandigheden) bereikt.

Zien we al autonome concepten in de retailomgeving? Is FSB* (full-self-buying) een kans of een utopie? Stel je voor dat je niet meer naar de winkel hoeft om kleding te kopen. Een persoonlijke AI-gestuurde assistent, een holografische versie van jezelf, struint de winkels voor jou af. Je creëert een digitale avatar van jezelf, uitgerust met jouw persoonlijke voorkeuren, budget, aankoophistorie en activiteiten op social media. Deze zelfkopende avatar kan de winkelstraat voor jou betreden.

Afbeelding van een zelfkopende Mini-Me, in de vorm van een hologram in een winkel, gemaakt met Dall-E.

Ofwel als hologram dat in de winkel verschijnt, praat met een winkelmedewerker en virtueel kleding past en koopt, ofwel als digitale personal shopper die webshops bezoekt, prijzen vergelijkt en de perfecte outfit voor jou vindt en koopt.

De voordelen zijn legio. Geen tijd verspillen in overvolle winkels, geen gesjouw met tassen en frustratie over uitverkochte items. Jouw AI-assistent vergelijkt prijzen, vindt de beste kledingstukken en houdt rekening met jouw wensen, stijl en budget. Thuis wacht een gevulde kledingkast.

Deze self-buying mini-me zou, net als de zelfrijdende auto, fouten in je (aankoop)beslissingen minimaliseren. Hoe vaak kom je niet thuis met een aankoop waar je later spijt van hebt? Deze AI-assistent maakt keuzes op basis van jouw persoonlijke voorkeuren en zelfs je toekomstige behoeften, door inzet van algoritmen die jouw wensen beter begrijpen dan jij zelf kunt.

De eerste tekenen van de digitale personal shopper zijn al zichtbaar

Misschien is er een bepaalde mate van bestuurderstoezicht vereist. Net als bij autonome voertuigen kun je vragen stellen bij veiligheid en verantwoordelijkheid. Is de zelfkopende avatar bijvoorbeeld in staat een perfect kledingstuk te vinden? Kan een AI-avatar jouw smaak en behoeften inschatten, ook bij mode die continu verandert?

En wat als jouw digitale dubbelganger impulsieve aankopen doet of producten kiest die niet passen bij jouw levensstijl of budget? En wat gebeurt er met de spontane gesprekken met een winkelmedewerker, of met het plezier van het zelf ontdekken van de laatste mode in dat leuke boetiekje? En hoe zit het met de privacy en de beveiliging van de verstrekte gegevens?

De digitale personal shopper is nog toekomstmuziek. Toch zijn de eerste tekenen al zichtbaar. Denk aan de virtuele paskamer van Zalando, waar je een 3D-avatar creëert om te zien hoe kledingstukken op je lichaam passen. Of aan chatbots die productadvies geven en slimme aanbevelingssystemen.

Het zijn de eerste tekenen van een revolutie in de manier waarop we gaan winkelen. Tegelijkertijd zijn dit level 2-oplossingen en bieden ze nog geen FSB-optie (level 5). De vraag is niet óf, maar hoe we deze AI-technologieën gaan gebruiken in ons dagelijkse winkelleven.
Durven we deze digitale klonen de vrije hand te geven in onze portemonnee? Of houden we liever zelf de touwtjes in handen? Willen we echt dat een digitale kloon onze boodschappen doet? De toekomst zal het leren.

* Noot van de redactie: De term ‘full-self-buying’ (FSB) is door de auteur bedacht en is geen bestaande aanduiding voor de mate waarin kunstmatige intelligentie zelfstandig aankoopbeslissingen kan nemen voor een consument.

Geert-Jan Smits is retailadviseur, investeerder en oprichter van Flinders. Hij volgt de ontwikkelingen binnen de retailsector op de voet en is auteur van het boek De start-up scorecard. Reageren? Mail naar geertjan.smits@gmail.com.