Michiel Witteveen stond 4,5 jaar geleden op als de redder van de voormalige Blokker Holding-formules. Inmiddels is Big Bazar verkocht en bijna failliet, staat Intertoys te koop en verkeert BCC op het randje van de afgrond. Een overzicht van een opmerkelijk retailavontuur.

Hoe het begon

Op 1 april 2019 wordt Michiel Witteveen van de ene op de andere dag een van de bekendste namen in retailland. Op die dag wordt bekend dat hij winkelketens Blokker en Big Bazar overneemt van familiebedrijf Blokker Holding. Witteveen is op dat moment al enkele maanden waarnemend ceo van Blokker. Na een lang en moeizaam verkoopproces besluit hij de formules zelf maar over te nemen en onder te brengen in zijn eigen holding Mirage.

Witteveen wordt overwegend positief ontvangen als nieuwe baas van de kwakkelende winkelketens. Hij is zelf optimistisch over de toekomstkansen van de formules en laat weten dat zijn betrokkenheid ‘een nadrukkelijke keuze voor de lange termijn’ is.

De groei

Een klein halfjaar na de deal met Blokker en Bazar voegt Intertoys zich bij het concern. De speelgoedformule was eerder ook onderdeel van Blokker Holding, maar wordt in 2017 verkocht aan het Britse Alteri en in 2019 na een faillissement aan de Portugese investeerder Green Swan. Die laatste eigenaar begrijpt er echter niet veel van, ziet ook Witteveen hoofdschuddend aan. Een nieuw faillissement lijkt een kwestie van tijd. Hij steekt andermaal de reddende hand toe en herenigt Intertoys met Blokker en Big Bazar.

In november 2019 gaat Witteveen een opmerkelijk avontuur aan. Hij koopt de rechten om de Chinese discountketen Miniso naar Nederland te halen. “Deze keten groeit als een uitslaande brand en heeft leuke designspullen die geen drol kosten, maar wel hoge marges hebben”, licht hij zijn keuze toe. Inmiddels heeft de formule 5 winkels in ons land.

In 2020 is Witteveen nog even in de race om HEMA over te nemen, maar daar ziet hij uiteindelijk van af. In plaats daarvan richt hij de blik op BCC. De elektronicaketen heeft het dan al moeilijk en hij betaalt er aan de toenmalige eigenaar Fnac Darty dan ook slechts ‘een symbolisch bedrag’ voor. "Ik denk dat BCC heel goed bij ons past", zegt Witteveen dan. “Het is heel aanvullend. Als je de strategie hebt om de klant thuis te ontzorgen, dan past een keten als BCC daar heel goed bij.” Ook noemt hij BCC’s online positie, waar Mirage van zou kunnen leren.

Witteveen lijkt de winkelketens, waarvan sommige enkele jaren geleden al bijna opgegeven waren, weer op het goede pad te krijgen. Waar in 2018 het verlies van Blokker nog 344 miljoen euro bedraagt, is dat een jaar later nog 144 miljoen en is er in 2020 zelfs een winst van 57 miljoen euro. De coronacrisis gooit daarna roet in het eten: in 2021 staat er weer een verlies van 63 miljoen in de boeken. Speelgoedketen Intertoys maakt als enige winst.

De plannen

Een van de grote vragen toen Witteveen aan zijn avontuur begon: waarom? Bij de start van Mirage loopt hij al tegen de pensioengerechtigde leeftijd en hij is niet van plan het retailconcern aan zijn kinderen na te laten. “Uiteindelijk zou ik het mooi vinden het bedrijf naar het volk te brengen via een beursnotering”, zegt hij al in 2019 in een interview met RetailTrends. "Of het lukt weet ik niet, want als je daar tegen de banken over begint is het allemaal heel moeilijk. Maar ik zou het graag willen.”

Waarom hij dat wil? “Je hebt een iconisch bedrijf met een naamsbekendheid van 99 procent en 27 miljoen kassa-aanslagen in Nederland. Dat zijn dus mensen die ons relevant vinden, anders komen ze niet. Als je die nou allemaal aandeelhouder kunt maken, blijven ze altijd terugkomen. Je maakt van een aandeel een soort loyaliteitskaart. Albert Heijn is groot geworden met zijn zegeltjes, zij zijn gefinancierd door hun eigen klanten. Dat is heel knap gedaan.”

De tegenvaller

De beursambities blijven niet beperkt tot woorden. Mirage zou in 2022 zijn beursdebuut moeten maken. Maar zover komt het niet. Eind 2021 maakt het bedrijf bekend vanwege de ‘grillige marktomstandigheden’ voorlopig af te zien van een beursgang. En van uitstel blijkt uiteindelijk afstel te komen, zo wordt afgelopen voorjaar duidelijk. De verhoging van de minimumlonen met 10 procent is de aanleiding, zegt Witteveen in een interview met Quote. "De basis van je businessplan dat aan het prospectus ten grondslag ligt, is er niet meer. Dan moet je eigenlijk gewoon opnieuw beginnen met rekenen. En toen dachten we: we stoppen ermee. Dus ja, dan niet."

De toekomst

Geen beursgang dus. Maar wat dan wel? Michiel Witteveen nadert een leeftijd waarop hij het rustiger aan wil doen en moet toch ergens zijn ketens kwijt. Met Big Bazar was dat in 2021 al gebeurd. De discounter past volgens hem minder goed bij de omnichannel toekomstvisie van Mirage en wordt verkocht aan Heerke Kooistra. Nu, 2 jaar later, verkeert de discounter op het randje van een faillissement door flink opgelopen betaalachterstanden.

Deze zomer wordt duidelijk dat Witteveen ook de andere formules stuk voor stuk wil verkopen. “Op het moment dat wij vinden dat onze tijd erop zit, dan gaan wij verkopen”, zegt hij daarover. Intertoys is als eerste aan de beurt en staat sinds een paar weken in de etalage. Voor de winstgevende speelgoedketen wordt een ‘kapitaalkrachtige’ nieuwe eigenaar gezocht die de formule verder wil laten groeien.

BCC is een ander verhaal. Met die keten gaat het al jaren slecht. In het laatst gerapporteerde boekjaar bedroeg het verlies 21 miljoen euro. Enkele maanden terug worden de nodige maatregelen aangekondigd. De helft van de banen op het hoofdkantoor verdwijnt en het assortiment en de winkels moeten kleiner. Ceo Caspar Klinkhamer maakt een driejarenplan om de keten erbovenop te helpen.

Maar die tijd is er niet, zo blijkt nu. Mirage heeft geprobeerd BCC nog te verkopen, maar probeer dat maar eens te realiseren met een formule die al jarenlang verlies lijdt, in een economisch klimaat als het huidige. Witteveen ziet daarom geen andere optie dan uitstel van betaling aan te vragen voor BCC. Het verdienmodel klopt niet meer, zegt hij tegen het FD. “Om geld te verdienen moet je simpelweg hogere marges maken, maar grote leveranciers weigeren in die richting te bewegen.”

Het lot van BCC is nu in handen van 2 bewindvoerders. Een faillissement is de gebruikelijke volgende stap na een surseance. Mocht dat inderdaad gebeuren, dan kan er een doorstart komen onder een nieuwe eigenaar of een definitief einde. Zodra Mirage dan een koper voor Intertoys heeft, is de cirkel rond en zijn we terug bij de formule waar het allemaal mee begon: Blokker. Blokker is dan de enige keten die Mirage nog bezit. Maar voor hoelang nog?